Kaliningrad semalarında GPS krizi: İspanya Savunma Bakanı Robles’i taşıyan jet karartma yaşadı
İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles’i taşıyan A330, Kaliningrad üzerinde GPS arızası rapor etti. Uçuş, askeri uydu navigasyonu ve yedek sistemlerle etkilenmeden sürdü. Baltık–İskandinav hattında artan elektronik karıştırma vakaları, uçuş emniyeti ve jeopolitik gerilimi yeniden gündeme getirdi.
Yerel Gündem 
Kaliningrad semalarında GPS krizi: İspanya Savunma Bakanı Robles’i taşıyan jet “karartma” yaşadı
YEREL GÜNDEM / MADRİD
A330, Litvanya’daki NATO üssüne uçuyordu
İspanya hükümeti, Savunma Bakanı Margarita Robles’i taşıyan A330 tipi askeri uçağın, Rusya’nın Kaliningrad bölgesi üzerinde seyrederken GPS arızası rapor ettiğini açıkladı. Uçak, NATO’nun hava polisliği misyonu kapsamında Litvanya’daki Siauliai Hava Üssü’ne sabah saatlerinde hareket etmişti. Uçakta bakanın yanı sıra üste görev yapan İspanyol askerlerinin yakınları ve bazı gazeteciler de bulunuyordu.
“Seyir etkilenmedi”: Askerî uydu navigasyonu devrede
İspanyol basınında yer alan bilgilere göre, GPS sinyallerini bozma girişimi uçuş güvenliğini etkilemedi. Zira platform, askeri uydu üzerinden aldığı navigasyonla rotasını sürdürdü. Kısacası arıza “tek noktaya bağımlı” bir körlüğe yol açmadan yönetildi; pilotaj ve yedek seyrüsefer usulleriyle birlikte uçuş emniyeti korundu.
Baltık–İskandinav hattında artan elektronik karıştırma
Şubat 2022’de başlayan Ukrayna savaşı以来 bölgede benzer vakalar çoğalıyor. Estonya, Finlandiya, Letonya ve Litvanya; uçak, gemi ve İHA’larla iletişimi sekteye uğratabilecek büyüklükte elektronik müdahalelerin sıklaştığı uyarısını defalarca yineledi. Moskova, elektronik harp (EH) faaliyetlerini “savunma amaçlı” gösterirken Baltık yetkilileri, karıştırmanın coğrafi kapsamının sınır ötesine taşarak sivil seyir sistemlerinde de arızalara neden olduğuna dikkat çekiyor.
Von der Leyen iddiası ve “yüksek profil” uçuşlar
Eylül başında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın Bulgaristan havasahasında GPS sinyallerini kaybettiği iddiası gündem olmuştu. O dosya için Sofya ek inceleme talimatı verirken Komisyon, şüphelerin Rus operasyonlarını işaret ettiğini not etmişti. İspanya’nın A330’u da “yüksek profilli” uçuşlar sınıfında değerlendiriliyor; bu uçuşlar, stratejik hassasiyetleri nedeniyle elektronik karıştırma ve sinyal aldatma (spoofing) girişimlerine daha sık maruz kalabiliyor.
Uçuş emniyeti: GNSS’e karşı çok katmanlı savunma
Modern ticari ve askerî platformlar, GNSS (GPS, Galileo, GLONASS vb.) arızalarında atalet seyrüsefer, yer/düşey referans sistemleri ve radyo seyrüsefer (VOR/DME, ILS) gibi yedekleme katmanlarına geçebiliyor. Askerî uçaklarda ise şifreli/korumalı sinyaller ve anti-jam antenleri ek bir güvenlik perdesi sağlıyor. Yine de Baltık hattında son aylarda artan “GNSS karartmaları” havacılık otoriteleri için NOTAM’larla uyarı gerektiren bir risk alanı olmaya devam ediyor.
Siyasi mesaj ve caydırıcılık boyutu
Kaliningrad çevresinde tespit edilen karıştırmalar, yalnızca teknik bir emniyet başlığı değil, aynı zamanda jeopolitik bir mesaj olarak okunuyor. NATO’nun Doğu kanadında “hava polisliği” devriyeleri, ittifakın caydırıcılığının görünür unsurlarından. Bu çerçevede Robles’in uçağının seyri sırasında yaşanan GPS arızası, hibrit savaşın EH (elektronik harp) cephesinde devam eden “gri bölge” gerilimlerini bir kez daha gündeme taşıdı.
