Kopenhag’da İHA alarmı zirvesi: AB, drone duvarı ve savunma mimarisini hızlandırıyor
Kopenhag’daki AB ve AST toplantıları, “drone duvarı”, hava savunma kalkanı ve SAFE kredi programı dâhil Avrupa’nın savunma mimarisini hızlandırmayı hedefliyor; Ukrayna’ya kalıcı finansman ve katılım sürecinde ivme de gündemin merkezinde.
Yerel Gündem 
Kopenhag’da “İHA alarmı” zirvesi: AB, drone duvarı ve savunma mimarisini hızlandırıyor
YEREL GÜNDEM / KOPENHAG, DANİMARKA
AB liderleri iki günlük güvenlik maratonunda
Danimarka’da askeri alanlar dâhil hassas bölgeler üzerinde insansız hava araçlarının görülmesi ve bazı havaalanlarının geçici kapanmasının ardından, Avrupa Birliği liderleri Kopenhag’da gayri resmî Avrupa Konseyi ve Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) toplantıları için bir araya geliyor. İki gün sürecek görüşmelerin odağında; “drone duvarı”, doğu kanadının savunması, Ukrayna’ya destek ve ortak tedariki güçlendirecek finansman araçları yer alıyor. Danimarka, güvenlik tedbirleri kapsamında hafta boyunca tüm sivil drone uçuşlarını yasakladı.
Komisyonun “Kapsam Belgesi”: Dört kritik proje
Zirve öncesi yayımlanan Kapsam Belgesi, hızla finanse edilmesi ve uygulanması gereken dört başlığı öne çıkarıyor: Avrupa Drone Duvarı, Doğu Kanadı İzleme, Hava Savunma Kalkanı ve Savunma Uzay Kalkanı. Amaç; tehditleri tespit-izleme-önleme zincirini tek çatı altında birleştiren, çok katmanlı ve sürdürülebilir bir savunma mimarisi kurmak. Liderler, Ukrayna sahasından çıkarılan derslerin sisteme yansıtılmasını, maliyet etkinliği ve birlikte çalışabilirlik ilkeleriyle dengelemeyi hedefliyor.
‘Sürdürülebilir’ bir drone duvarı nasıl olur?
“Drone duvarı” tartışması, Polonya, Estonya ve Romanya hava sahalarındaki son ihlallerin ardından ivme kazandı. Paris’ten verilen mesajlarda, duvarın yalnızca tespit ve takipten ibaret olamayacağı; kısa-orta-uzun menzilli katmanlarla etkisizleştirme kabiliyeti gerektirdiği vurgulanıyor. Ucuz dronlara karşı savaş uçağı kaldırmanın “uzun vadede sürdürülemez” olduğu görüşü, liderleri karadan konuşlu hava savunma, elektronik harp ve anti-drone teknolojilerinin akıllı kombinasyonuna yönlendiriyor. Berlin ise kavramın 3-4 yıl içinde tam olgunluğa ulaşmasının zor olduğuna işaret ederek “öncelikler doğrultusunda” ilerleme çağrısı yapıyor.
SAFE kredi programı: 150 milyarlık zarf ve ortak tedarik
Liderler, 150 milyar avroluk SAFE kredi programını da masaya yatıracak. Program, Avrupa savunma sanayi tabanını güçlendirmek ve üye ülkeler arasında birlikte çalışabilirliği artırmak amacıyla ortak tedariki teşvik ediyor. En az iki ülkenin, İHA’lar, anti-drone teknolojileri ve mühimmatın da yer aldığı dokuz öncelik alanından aynı Avrupa yapımı sistemi alması koşulu aranıyor. Zarfın üçte ikisi, özellikle doğu kanadındaki ülkelerin talep ettiği projelere yönlendirilecek olsa da fonun hibe-kredi dengesi ve ihale liderliği gibi ayrıntılar, müzakerelerin kritik başlıkları arasında.
AB kurumlarının rolü: Yıllık alım gözden geçirmesi tartışması
Komisyonun, üye devletlerin savunma alımlarını yıllık olarak gözden geçirme önerisi, koordinasyon ve kabiliyet açıklarının kapatılması açısından destek bulurken, bazı büyük ülkelerde “ulusal takdir yetkisi” hassasiyetlerini tetikliyor. Küçük ordulara sahip ülkeler ise ortak planlama ve ölçek ekonomisinin yaratacağı hız ve maliyet avantajlarını öne çıkarıyor. Nihai çerçevenin, hem sanayi politikası hem de operasyonel gereksinimleri birlikte gözeten esnek bir model üzerine inşa edilmesi bekleniyor.
Ukrayna: Finansman sürekliliği ve katılım süreci
Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin çevrim içi bilgilendirmesiyle ele alınacak Ukrayna başlığında iki temel hedef öne çıkıyor: Savaşın yükünü taşıyan Kiev’e kalıcı finansman zemini oluşturmak ve AB üyelik sürecinde ivmeyi korumak. Liderler, dondurulmuş Rus varlıklarının kullanımına dair mali-hukuki sonuçları tartarken, Ukrayna’nın yeniden yapılanma ve savunma ihtiyaçları için uzun vadeli bir çerçeveye yöneliyor. Katılım cephesinde ise oybirliği kuralının esnetilmesine ilişkin görüşler farklılaşsa da, süreçte siyasi rehberlik ve ara kademeli ilerleme arayışı sürüyor.
AST gündemi: Hibrit tehditler, ekonomi güvenliği ve göç
Perşembe günü yapılacak AST oturumlarında; hibrit tehditler, ekonomi güvenliği ve göç alt başlıklarında yuvarlak masa toplantıları düzenlenecek. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da yer aldığı liderler, ikili-çok taraflı görüşmelerle savunma, enerji, kritik teknolojiler ve organize suçla mücadele gibi dosyalarda somut iş birliği zeminleri arayacak. Fransa ve İtalya’nın, uyuşturucu kaçakçılığına karşı Avrupa koalisyonu toplantısına eş başkanlık etmesi bekleniyor.
Sonuç: Katmanlı savunma için hız ve koordinasyon
Kopenhag hattında ortaya çıkacak siyasi mutabakatın, yıl sonundaki resmî zirvede somut kararlara dönüşmesi hedefleniyor. Avrupa’nın doğu kanadı boyunca kurulacak katmanlı savunma modeli; drone tehditlerine dayanıklı, maliyet etkin ve birlikte çalışabilir çözümler gerektiriyor. Liderlerin önünde, sanayi kapasitesini büyütürken mali araçları hızla devreye almak ve Ukrayna desteğini uzun soluklu hale getirmek gibi zorlu ama ertelenemez bir gündem bulunuyor.
