Zeytinyağında kara sezon: Rekolte düştü, fiyatlar için alarm çalıyor
Alanya’da zeytinyağı rekoltesi kuraklık ve “yok yılı” ile yüzde 40 düştü. Litre fiyatında artış beklenirken, gerçek yağ için güvenilir üretici ve izlenebilirlik öneriliyor.
Yerel Gündem 
Zeytinyağında “kara sezon”: Rekolte düştü, fiyatlar için alarm çalıyor
ELİFDEN.COM / ALANYA – ANTALYA
Kuraklık ve “yok yılı” çifte darbe vurdu
Antalya’nın Alanya ilçesinde zeytin hasadıyla birlikte yağ fabrikaları hareketlendi; ancak üreticinin yüzü gülmüyor. Hem uzun süren kuraklık hem de zeytin ağacının doğal döngüsündeki “yok yılı” etkisi, bu sezon rekolteyi sert biçimde aşağı çekti. Bölge genelinde üretimin geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 40 düştüğü belirtilirken, sahadan gelen ilk veriler, tedarik tarafındaki daralmanın raf fiyatlarına yansıyacağı yönünde.
Tesislerde sıra var, verimde yokluk
Oba Mahallesi’ndeki zeytinyağı fabrikalarında sabahın erken saatlerinden itibaren yoğunluk yaşanıyor. Üreticiler zeytinlerini kasalarla getirip sıkım kuyruğuna girerken, banttaki hareketlilik geçen yılki “var yılı” performansını aratıyor. Alanya genelinde yaklaşık 2 bin 300 üretici zeytin yetiştiriciliği yapıyor; bölgede “Tavşan yüreği” daha çok sofralık, “Gemlik” ise yağlık olarak değerlendiriliyor. Bu yıl hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ve yağış azlığı, danedeki yağ oranını da baskıladı.
“Verim yarı yarıya azaldı”: Üreticiden sahte yağ uyarısı
Bölgedeki tesis işletmecisi Hüseyin Babaoğlu, olumsuz tabloyu şöyle özetliyor: “Geçen yıl ‘var yılı’ydı, bu yıl ‘yok yılı’. Üstüne bir de aşırı kuraklık eklenince verim neredeyse yarı yarıya azaldı.” Babaoğlu, rekolte düşüşünün kısa vadede fiyatlara yansımasının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekiyor ve sahte yağa karşı tüketiciyi uyarıyor: “Gerçek zeytinyağı en çok taklit edilen gıdalardan. Mutlaka güvendiğiniz üreticiden veya izlenebilirliği olan markalardan alın.”
Litre 280–300 TL bandında, yukarı yönlü risk yüksek
Piyasada naturel sızma zeytinyağının litre fiyatı hâlihazırda 280–300 TL bandında seyrediyor. Üreticiler, iç piyasadaki daralma ve uluslararası fiyatlardaki seyrin birleşmesiyle yeni bir fiyat dalgasının kapıda olduğuna işaret ediyor. Rekolte düşüşü, işçilik ve enerji maliyetlerindeki artışla birleşince, sıkım sonrası oluşacak yeni parti fiyatlarının daha yüksek seviyelerden oluşması bekleniyor. Bu nedenle tüketicilere, kalite kriterlerinden taviz vermeden ihtiyaç planlamasını erkene çekme ve yıl boyu parça parça alım yapma önerisi öne çıkıyor.
Kaliteyi belirleyen kritik adımlar: Erken hasat, soğuk sıkım, izlenebilirlik
Uzmanlar, zorlu sezonda kaliteyi korumak için üç temel noktaya dikkat çekiyor:
-
Erken hasat & hızlı sıkım: Hasat edilen zeytinin bekletilmeden, ideal olarak 24 saat içinde sıkıma alınması serbest yağ asidini düşük tutuyor.
-
Soğuk sıkım: 27°C’nin altında yapılan sıkımlar, aromayı ve polifenol değerlerini koruyor.
-
İzlenebilirlik: Bahçeden şişeye kadar parti ve üretici bilgisinin takip edilebildiği ürünler, sahtecilik riskini azaltıyor.
Tüketici için “gerçek yağ” kontrol listesi
Taklit ve tağşiş uyarıları artarken, alışverişte şu maddeler öne çıkıyor: Etiket üzerinde “naturel sızma/zeytinyağı” ibaresi, hasat ve dolum tarihi, üretici-unvan ve adres bilgisi; mümkünse coğrafi işaret veya bağımsız laboratuvar analizi referansları. Fiyatı olağanın belirgin biçimde altında kalan ürünlere temkinli yaklaşılması, duyusal kontrolde acılık–yakıcılık dengesinin aranması ve tortu–koku gibi kusurlara dikkat edilmesi öneriliyor.
Üretici ne bekliyor, tüketici ne yapmalı?
Üretici, iklim risklerine karşı damla sulama ve organik madde takviyesi gibi verim artırıcı yatırımlara yönelmek istiyor; ancak finansman maliyetleri el yakıyor. Sektör paydaşları, kooperatifleşme ve ortak sıkım–depolama altyapısının yaygınlaştırılmasının, hem maliyeti düşürüp kaliteyi standartlaştıracağını hem de sahteciliğe karşı kalkan görevi göreceğini vurguluyor. Tüketici cephesinde ise 1–2 litrelik şişelerde düzenli alım, ışık geçirmeyen ambalaj, serin–karanlık ortamda saklama ve kızartma yerine soğuk kullanım (salata, kahvaltı, meze) önerileri öne çıkıyor.
Sonuç: Zor sezonda akılcı strateji
Alanya’da rekoltenin yüzde 40’a varan düşüşü, sezonu “dar arz–yüksek fiyat” sarmalına soktu. Kısa vadede fiyat baskısı kaçınılmaz görünürken, orta vadede üretim ve kaliteyi artıracak iklim uyumlu yatırımlar ile sıkı denetimlerin sahtecilikle mücadelede belirleyici olacağı değerlendiriliyor. Hem üreticinin sürdürülebilirliği hem de tüketicinin erişilebilir fiyat–yüksek kalite dengesini kurması için, şeffaflık ve izlenebilirlik bu sezonun anahtar kelimeleri olacak.
