AB’den Rus LNG’sine ilk yaptırım hamlesi: 2027’ye çekilen çıkış planı masada
AB, Ukrayna savaşı sonrası ilk kez Rus LNG’sine yaptırım için düğmeye bastı. Brüksel’in teklifi, Rus gazından çıkışı 1 Ocak 2027’ye çekmeyi ve “gölge filo”ya karşı denetimi sıkılaştırmayı hedefliyor; karar için oy birliği gerekirken gözler Macaristan ve Slovakya’da.
Yerel Gündem 
AB’den Rus LNG’sine ilk yaptırım hamlesi: 2027’ye çekilen çıkış planı masada
YEREL GÜNDEM / BRÜKSEL
Gazda tabu yıkılıyor: İlk kez doğrudan LNG hedefte
Avrupa Birliği, Ukrayna savaşı boyunca petrol ve kömürde uyguladığı yaptırımları ilk kez sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) kapsayacak şekilde genişletmeye hazırlanıyor. Avrupa Komisyonu’nun yeni paketi, Belçika, Hollanda, Fransa, İspanya ve Portekiz terminallerine giren Rus LNG’sinin yasaklanmasını teklif ediyor. Komisyon’un Enerjiden Sorumlu Üyesi Dan Jorgensen, adımın “Avrupa’da Rus gazından çıkışı çok daha hızlı” kılacağını vurgularken, paket onaylanırsa Rus LNG’sinde fiili son tarih 1 Ocak 2027’ye çekilecek.
Siyasi arka plan: Savaşın üçüncü yılı ve artan güvenlik baskısı
Moskova’ya karşı enerji bağımlılığını azaltma hedefini 2027 sonuna koyan AB, sahadaki güvenlik riskleri ve Rus İHA tehditlerini gerekçe göstererek takvimi öne çekiyor. Brüksel, geçen yıl Rus enerjisine yaklaşık 21,9 milyar avro ödendiğini hatırlatırken, LNG yasağının boru hattı gazı ve nükleer yakıt alımlarındaki kademeli kesinti mevzuatıyla eşgüdümlü ilerleyeceğini belirtiyor. Paket, Rusya’nın yaptırımları “gölge filo” üzerinden delmesine karşı daha sert tedbirleri de içeriyor.
Karar mekanizması: Oy birliği şart, gözler Budapeşte ve Bratislava’da
LNG yasağı için 27 üye ülkenin oy birliği gerekiyor. Macaristan ve Slovakya, LNG ithal etmese de Druzhba’dan petrol, TürkAkım’dan gaz akışına bağımlı. Bu iki başkent bugüne dek “arz güvenliği, fiyat baskısı ve tazminat riski” gerekçeleriyle kapsamlı enerji yaptırımlarına mesafeli durdu. Komisyon, arz çeşitlendirmesi ve ilave tedarik garantileriyle itirazları yumuşatmayı hedefliyor. Mevcut derogasyonların (Druzhba hattı petrol muafiyeti) bu paketle doğrudan hedeflenmeyeceği, ancak kademeli geçişin açıkları zamanla kapatacağı mesajı veriliyor.
Pazar etkisi: ABD LNG’sine yönelim ve fiyat endişeleri
AB, 2024’te yaklaşık 20 bcm Rus LNG ve 31,6 bcm boru hattı gazı aldı; bu toplam tüketimin yaklaşık beşte biri. Brüksel’in ABD menşeli LNG’ye artan yönelimi, “Rus bağımlılığı Amerikan LNG’siyle mi ikame ediliyor?” tartışmasını alevlendiriyor. Komisyon kanadı ise tedarikin yalnızca ABD’ye değil; Norveç, Cezayir, Katar ve yenilenebilir-hidrojen sepetine yayıldığını, ara dönemde depolama ve tasarruf önlemlerinin fiyat şoklarını sınırlayacağını savunuyor. Yine de kış dönemi yaklaşırken gaz referans fiyatlarında beklenti yönetimi kritik olacak.
Enerji güvenliği ile jeopolitik caydırıcılık arasında denge arayışı
Brüksel’in mesajı iki ayaklı: Bir yandan savaş finansman kanallarını daraltmak, diğer yandan da iç piyasada kesintisiz arzı güvencelemek. Bu nedenle LNG yasağı, tedarik güvenliğini riske atmayacak “aşamalı” geçiş takvimiyle paketlendi. Terminal kapasite tahsisleri, yüzer depolama-yeniden gazlaştırma üniteleri (FSRU) ve ortak gaz alım platformu gibi araçların daha etkin kullanılacağı belirtiliyor. Paket aynı zamanda Rusya’nın yaptırımları by-pass etmesini zorlaştıracak denizcilik ve sigorta denetimlerini sıkılaştırmayı içeriyor.
Takvim ve sonraki adımlar
Ticaret politikasına dair yol haritası nitelikli çoğunlukla geçebilirken, LNG yaptırımı için oy birliği kesin şart. Üye ülkeler arasında teknik müzakereler önümüzdeki haftalarda hızlanacak. Onay halinde terminallerde Rus LNG slotlarının kapatılması, sözleşme devri ve varış yönlendirmesi gibi uygulama ayrıntıları ulusal düzenleyiciler ve iletim operatörleriyle eşgüdümlü netleştirilecek.
