Avrupa’da silahlı şiddetin yeni yüzü: Hangi şehirler riskte, hangileri güvenli?
Avrupa’da silahlı şiddetin en yoğun görüldüğü ve en güvenli kentlere dair risk haritası: Brüksel, Stockholm, Marsilya ve Amsterdam öne çıkarken Berlin, Dublin, Helsinki ve Tallinn düşük riskli görünüyor.
Yerel Gündem 
Avrupa’da silahlı şiddetin yeni yüzü: Hangi şehirler riskte, hangileri güvenli?
YEREL GÜNDEM / BRÜKSEL, BELÇİKA
Kıtanın güvenlik haritası: Yaygınlaşan çete şiddeti ve ateşli silahlar
Son yıllarda Avrupa’nın bazı büyük şehirlerinde uyuşturucu piyasaları ve organize suç ağları, silahlı saldırıların görünürlüğünü artırdı. Brüksel’de makineli tüfekli saldırılar, İsveç’te genç tetikçiler, Marsilya’da mafya hesaplaşmaları ve Amsterdam’da patlayıcılarla gözdağı, kıtanın güvenlik algısını yeniden şekillendiriyor. Buna karşın Berlin, Dublin, Helsinki gibi merkezlerde ciddi silahlı saldırı görülme olasılığı halen düşük. Bu geniş ölçekli fotoğraf, ulusal istatistikler ile yerel medya raporlarının bir araya getirilmesiyle derlendi; dolayısıyla kentler arası doğrudan bilimsel karşılaştırma yerine eğilimleri okumayı amaçlıyor.
Tehlike bölgesi: Brüksel, Stockholm, Marsilya, Amsterdam
Brüksel, Anderlecht ve Molenbeek başta olmak üzere uyuşturucu çetelerinin sıcak çatışmaları nedeniyle bu yılın en riskli başkentlerinden biri olarak öne çıktı. Yılın ortasına kadar 57 silahlı saldırı kaydedildi; yaz aylarında olaylar daha da sıklaştı. Stockholm’de ise 55 silahlı saldırı ve dokuz ölüm, ülke genelinde artan organize suç baskısının başkente yansıması niteliğinde. Marsilya’da geçen yıl 24 can kaybıyla zirve yapan silahlı hesaplaşmalar, bu yıl görece azalsa da mafya rekabetinin yön değiştirdiği bir dönemi işaret ediyor. Amsterdam’da ölümcül silahlı saldırı sayısı sınırlı kalsa da çetelerin patlayıcı kullanımı endişe verici biçimde arttı; 2023’te 197 patlama bildirildi ve bu sayı bir önceki yılın neredeyse iki katı oldu.
Risk bölgesi: Paris, Kopenhag, Atina, Lizbon, Roma, Madrid
Paris, Marsilya kadar ölümcül olmasa da cinayetlerdeki yükseliş ve çete bağlantılı atışmalar dikkat çekiyor. Kopenhag’da bir ölümcül saldırı sonrası “arama bölgeleri” uygulaması devreye alındı; çoğu Norrebro çevresinde yeni vakalar kayda geçti. Yunanistan’da resmi silahlı saldırı verileri sınırlı, ancak Atina’da geçen yıl beş ölümle sonuçlanan vakalar medyada geniş yer buldu. Lizbon’da infaz tarzı üçlü cinayet, Roma’da mafya bağlantılı silahlı hesaplaşmalar, Madrid’de ise uyuşturucu ağlarıyla ilintili çatışmalar halkta tedirginlik yaratıyor; buna rağmen bu kentlerde risk, “yüksek” grubuna göre daha sınırlı seyrediyor.
Orta risk: Bükreş, Ljubljana, Lefkoşa, Prag, Riga, Sofya, Viyana, Zagreb
Bu şehirlerde olaylar daha çok münferit nitelikte. Prag, 2023 sonunda Charles Üniversitesi’ndeki toplu saldırı nedeniyle istatistiksel bir “sapma” yaşadı; onun dışında güvenli sayılıyor. Riga’da ülke genelindeki yüksek cinayet oranlarının başkentteki üçlü cinayet vakasıyla görünür olması, kamu düzeni tartışmalarını alevlendirdi. Viyana’da göçmen gruplar arasındaki gerilim kaynaklı silahlı olaylar, Sofya ve Bükreş’te ise trafik veya sokak kavgalarının büyümesiyle silaha başvurulan vakalar öne çıkıyor. Ljubljana ve Zagreb’de mafya bağlantılı tekil saldırılar gündeme gelse de süreklilik göstermiyor.
Düşük risk: Berlin, Dublin, Helsinki
Berlin’den bu yıl çok az silahlı olay rapor edildi; polis verilerine ve yerel haberlere göre ateşli silahla cinayet riski sınırlı. Dublin’de son iki yılda yalnızca tekil ve çoğunlukla izole vakalar görüldü. Helsinki’de uyuşturucu bağlantılı şiddet düşük seyrediyor; ancak bir okul saldırısı bir ölüm ve iki yaralıyla kentin güvenlik tartışmalarını kısa süreliğine gündemin merkezine taşıdı.
Güvenli şehirler: Vilnius, Budapeşte, Varşova, Bratislava, Lüksemburg, Valetta, Tallinn
Vilnius’ta çete şiddeti neredeyse yok; tekil bir cinayet dışında tablo sakin. Budapeşte’de çoğu gaz/plastik tabanca kaynaklı küçük olaylar görülüyor. Varşova, Bratislava ve Lüksemburg genel olarak güvenli; Valetta’da yaralanmasız bir olay kaydedildi. Tallinn’de ise yakın dönemde kayda geçen silahlı saldırı bulunmuyor; Estonya’nın çok düşük ateşli silah cinayet oranı, başkenti bu liste içinde “en güvenli” seçeneklerden biri yapıyor.
Yöntem ve sınırlamalar: Neden “bilimsel karşılaştırma” değil?
Avrupa’da polis kurumlarının önemli bir kısmı “silahla işlenen suç” kategorisini ayrıştırılmış şekilde yayımlamıyor. Başkentlerin tamamı tutarlı istatistik sunmadığı için, bu çalışma ulusal veriler ve yerel medya raporlarını şehirlerin nüfusu, suç örüntüsü ve görünür şiddet düzeyiyle birlikte değerlendirerek bir “risk haritası” çıkarıyor. Sonuçlar, kesin bir sıralamadan ziyade karar vericilere ve kamuoyuna eğilimleri gösteren bir çerçeve sunuyor.
