Zeytinliklerde madencilik tartışması büyüyor: Enerji için doğadan vaz mı geçiliyor?
Zeytinlik alanlarda madencilik yapılmasına izin veren yasa TBMM’de kabul edildi. Çevre örgütleri tepki gösterdi, muhalefet AYM’ye gidiyor.
Yerel Gündem 
Zeytinliklerde madencilik tartışması büyüyor: Enerji için doğadan vaz mı geçiliyor?
ZEYTİN BAHÇEM / ANKARA
Zeytinlik alanlarda madencilik yapılmasına izin veren yasa TBMM’de kabul edildi. Tepkiler dinmiyor: Doğa tahribatı mı, enerji güvenliği mi?
Zeytinliklerde madenciliğe izin veren yasa Meclis'ten geçti
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 17 Temmuz’da görüşmeye başladığı ve 19 Temmuz 2025’te oyladığı "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ni kabul ederek yasalaştırdı. Teklifin 11. maddesi, elektrik üretimi amacıyla madencilik faaliyetlerinin zeytinlik alanlarda yapılmasına olanak tanıyor.
TBMM Genel Kurulu’nda yapılan oylamada 454 milletvekili oy kullandı; 255 kabul, 199 red oyu verildi. Zeytinlikleri ilgilendiren maddeye tepkiler büyük.
Protestolar ve açlık grevleri: Halk zeytinine sahip çıkıyor
Yasanın görüşüldüğü süreçte çevre örgütleri ve yurttaşlar, Ankara’da iki haftayı aşkın süredir protesto gösterileri düzenliyor. Bazı eylemciler seslerini duyuramadıkları gerekçesiyle açlık grevine başladı. “Süper İzin” olarak adlandırılan 11. madde, çevresel endişeleri artırdı.
11. madde ile ne değişti?
Kanunun 11. maddesi, zeytinlik alanların “doğayla uyumlu” şekilde elektrik üretimi için madenciliğe açılmasına izin veriyor. Teklif ayrıca, taşınmazı kamulaştırılan yurttaşların zeytinlik alanlarının uygun bedelle madencilik şirketlerine kiralanmasının da önünü açıyor.
AK Parti’nin önerisiyle yapılan değişiklikte, taşınan veya taşınamayan zeytin ağaçlarının en az iki katı kadar yeni zeytin ağacının başka alanlara dikilmesi zorunlu hale getirildi. Ancak uzmanlar, bu kadar büyük alanların bulunmasının mümkün olmayabileceğini vurguluyor.
Ekosistem tehdit altında mı?
Zeytinliklerin madenciliğe açılması; tarım alanlarının tahribi, biyoçeşitliliğin zarar görmesi ve toprağın bozulması gibi riskler barındırıyor. “Kamu yararı” gerekçesiyle çevresel ilkelerin geri plana atılması eleştirilerin odağında.
Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreçlerinde yapılan düzenlemeyle, kamu kurumları üç ay içinde görüş bildirmezse onay vermiş sayılacak. Bu mekanizma, uzmanlara göre çevre mevzuatının işlevsiz hale gelmesine neden olabilir.
Ormanlarda bedelsiz izin, ithal kömürde artış
Yeni yasa ile devlet ormanlarında madencilik faaliyetleri için bedelsiz izin verilecek. Bu uygulama arama ve işletme aşamalarını kapsıyor. CHP’li Orhan Sarıbal, düzenlemenin Orman Kanunu’na aykırı olduğunu belirterek, “Her yıl 38 bin hektar orman kül oluyor, şimdi madencilik bahanesiyle doğa yok ediliyor” dedi.
Ember verilerine göre Türkiye, 2023’te kömürden elektrik üretiminde 118 milyon ton karbondioksit salımı yaptı. İthal kömür kullanımı ise son on yılda büyük artış gösterdi: 2023’te ithal kömürden üretilen elektrik toplam üretimin yüzde 22’sine ulaştı.
Meclis’te arbede: Muhalefet AYM’ye gidiyor
Yasa teklifinin görüşüldüğü TBMM oturumunda kürsü eylemi yapan muhalefet milletvekilleri ile AK Parti vekilleri arasında arbede yaşandı. CHP ve DEM Parti milletvekilleri teklifin geri çekilmesini talep etti.
CHP’li Sarıbal, teklifin Anayasa’nın 45. maddesine aykırı olduğunu belirterek, “Zeytin katliamı, mera kıyımı, orman yağmasıyla geleceğimizi yok edecekler. Giderayak halkı toprağından edecekler” sözleriyle sürecin Anayasa Mahkemesi’ne taşınacağını duyurdu.
Zeytin ağaçları taşınabilir mi?
Jeolog Celal Şengör gibi bazı uzmanlara göre zeytin ağaçları kök sistemleri sayesinde taşınabilir. Ancak bilimsel araştırmalar, bu işlemin titizlikle planlanması gerektiğini ve taşınan ağaçların verimliliğinin garanti edilemeyeceğini ortaya koyuyor.
Zeytin ağacının kuraklığa dayanıklı yapısı, taşınabilirliğini artırsa da, ekosistem üzerindeki etkiler geri döndürülemez olabilir.
Etiketler: #Zeytinlikler #Madencilik #Enerji #Çevre #Tarım #TBMM #İthalKömür #Anayasa
