Zohran Kwame Mamdani kimdir?
Uganda doğumlu, Astoria’yı temsilen New York Eyalet Meclisi’ne 2020’de giren demokratik sosyalist Zohran Mamdani, 2025’te New York Belediye Başkanlığı’nı kazanarak kentin ilk Müslüman ve ilk Y kuşağı belediye başkanı oldu.
Yerel Gündem 
YEREL GÜNDEM / NEW YORK, ABD — BİYOGRAFİ
Zohran Kwame Mamdani (d. 18 Ekim 1991, Kampala), Amerika Birleşik Devletleri’nde Demokrat Parti ve Amerika Demokratik Sosyalistleri (DSA) içinde siyaset yapan, 2025 New York belediye başkanlığı seçimlerini kazanarak kentin ilk Müslüman, ilk Hint kökenli Amerikalı ve ilk Y kuşağı belediye başkanı olma unvanını elde eden siyasetçi ve aktivisttir. Mamdani, 2021’den itibaren New York Eyalet Meclisi’nde 36. bölgeyi, yani Queens’in Astoria semtini temsilen görev yapmıştır; 2022 ve 2024’te rakipsiz yeniden seçilmiştir.
Çocukluk ve aile kökeni
Mamdani, Uganda’nın Kampala kentinde akademisyen Mahmood Mamdani ile dünyaca ünlü film yönetmeni Mira Nair’in oğlu olarak dünyaya geldi. Beş yaşında ailesiyle Güney Afrika’nın Cape Town kentine taşındı, iki yıl sonra da ABD’ye göç ederek New York’a yerleşti. Böylece erken yaşta Afrika, Güney Afrika ve Amerika bağlamını bir arada deneyimledi. Her iki ebeveyninin de Harvard mezunu olması ve babasının akademik, annesinin sinema çevresi Mamdani’nin siyasal ve kültürel açıdan açık bir ortamda büyümesine imkân verdi.
Eğitim hayatı
New York’ta Bronx High School of Science’ı bitiren Mamdani, 2014’te Maine’deki Bowdoin College’dan Afrika çalışmaları alanında lisans derecesi aldı. Üniversite sonrası dönemde New York’ta hem konut savunuculuğu yapan sivil çalışmalara katıldı hem de müzisyen/rap yapımcısı olarak üretim yaptı. Bu dönemde yerel siyasete temasını artırarak Khader El-Yateem ve Ross Barkan’ın kampanyalarında yönetici pozisyonlarında görev aldı.
Siyasi kariyerinin yükselişi
Mamdani, 2020’de Demokrat Parti ön seçimlerinde beş dönemdir koltukta olan Aravella Simotas’ı yenerek New York Eyalet Meclisi’ne girdi. Bu zafer, Astoria’daki kiracı, göçmen ve genç seçmen tabanının örgütlü desteğini gösterdi. Meclisteki önceliklerini konut reformu, ulaşım ve enerji politikaları olarak belirledi.
Ekim 2024’te, 2025 New York Belediye Başkanlığı için adaylığını açıkladı. Demokrat Parti ön seçimlerinde eski vali Andrew Cuomo’yu geride bıraktı; ardından genel seçimde oy çokluğunu alarak hem bağımsız aday Cuomo’yu hem de Cumhuriyetçi Curtis Sliwa’yı mağlup etti. Seçim kampanyasını ücretsiz şehir otobüsleri, kamuya açık çocuk bakım hizmetleri, belediyeye ait marketler, kira sabitlemeli birimlerde kira dondurma, uygun fiyatlı konutların artırılması ve 2030’a kadar saatlik 30 dolar asgari ücret hedefi üzerine kurdu. Bu vaatlerin finansmanı için şirketlere ve yıllık geliri 1 milyon doların üzerinde olanlara vergi artışı çağrısı yaptı. Göreve 1 Ocak 2026’da başlaması öngörülmektedir.
Bu sonuçla Mamdani, New York’un:
-
ilk Hintli Amerikalı,
-
ilk Müslüman,
-
David Dinkins’ten sonra ikinci demokratik sosyalist çizgide,
-
ilk Y kuşağı belediye başkanı
oldu.
Politik görüşleri ve yasa teklifleri
Mamdani, 2016’daki Bernie Sanders kampanyasından sonra kendisini demokratik sosyalist olarak tanımladığını açıkladı ve DSA’ya üye oldu. Siyasetinde sosyal devletin ölçeğini büyütme ve kamu hizmetlerine ücretsiz/ucuz erişim sağlama fikri öne çıkıyor.
Öne çıkan tutumları şöyle:
-
Konut: Kira artışlarına sınır, kiracı haklarının güçlendirilmesi, kamuya ait uygun fiyatlı konutlar için Sosyal Konut Geliştirme Ajansı kurulması; 10 yılda 200.000 yeni uygun fiyatlı birim ve mevcut 400.000 sosyal konutun yenilenmesi hedefi.
-
Ulaşım: MTA otobüslerinin ücretsiz olması, metro ücretlerinin sabitlenmesi.
-
Gelir ve vergi: NY eyaletinde kurum vergisinin %7,25’ten %11,5’e çıkarılması; yılda 1 milyon dolar üstü kazananlar için %2 ek gelir vergisi; böylece yaklaşık 20 milyar dolarlık bir fon oluşturulması ve bu kaynağın CUNY–SUNY’nin ücretsizleştirilmesi, evrensel çocuk bakımı, toplu taşıma ve kiracı korumasına yönlendirilmesi.
-
Eğitim ve sosyal destek: Evrensel okul öncesi, yeni doğum yapan ailelere “bebek sepeti” desteği.
-
Kamu güvenliği: Suçla mücadelede yalnızca tutuklamalara dayalı yaklaşımın etkisiz olduğunu, “saygın iş + ekonomik istikrar + iyi kaynaklanan mahalleler” modelinin daha başarılı olacağını savunuyor; akıl sağlığı hizmetlerini genişleten bir toplum güvenliği departmanı öneriyor.
-
Dış politika/uluslararası meseleler boyutu: Filistin’e güçlü destek veriyor; İsrail’in Gazze’deki uygulamalarını ağır biçimde eleştiriyor, İsrail yerleşimleriyle bağlantılı New York hayır kurumlarının vergi muafiyetinin kaldırılması yönünde yasa tasarısı sunuyor. Bu başlık, Demokrat Parti ana akımının solda kalan bir pozisyonu olarak dikkat çekiyor.
Şubat 2025’te, dönemin Başkan Donald Trump tarafından imzalanan ve “trans gençlere cinsiyet onaylayıcı tedavi sunan hastanelerin federal fonlarının kesilmesi” tehdidi taşıyan yürütme emrini protesto eden Union Meydanı mitingine de katıldı; bu tavrı onu kentteki ilerici-kesim ve hak örgütlerine yakınlaştırdı.
Kişisel yaşamı
Mamdani, 2018’de ABD vatandaşlığı aldı ve kendisini Şii Müslüman olarak tanımlıyor. 2025 başlarında Hinge adlı uygulamadan tanıştığı Suriyeli Amerikalı sanatçı Rama Duwaji ile evlendi; çift 2025 itibarıyla Astoria’da bir apartman dairesinde yaşıyor. İngilizce’nin yanı sıra Hindi–Urduca, Bengalce, İspanyolca ve Arapça konuşabiliyor. İngiltere Premier League takımı Arsenal taraftarı.
