Esad’sız bir yılın ardından Suriye: İstikrar hâlâ uzak ihtimal
Beşar Esad'ın devrilmesinin birinci yılında Suriye, azalan şiddete rağmen parçalı bir güvenlik yapısı, ekonomik yıkım ve ağır altyapı sorunlarıyla mücadele ediyor.
Yerel Gündem 
YEREL GÜNDEM / ŞAM, SURİYE — 08 ARALIK 2025
Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin üzerinden tam bir yıl geçti. 50 yılı aşkın süren Esad ailesi iktidarının 8 Aralık 2024’te sona ermesiyle başlayan yeni dönemde, geniş çaplı çatışmalar yerini görece bir sükûnete bıraksa da ülke hâlâ "parçalı bir güvenlik manzarası" ve ağır bir ekonomik yıkımla karşı karşıya.
Geçici Devlet Başkanı Ahmed Şara liderliğindeki yeni yönetim, uluslararası arenada meşruiyet kazanma çabalarına hız verirken, sahada güvenlik boşlukları ve altyapı yetersizlikleri toparlanma sürecini zorlaştırıyor.
Parçalı Güvenlik ve Süregelen Tehditler
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin raporlarına göre, Rus hava saldırıları ve varil bombaları sona erse de Suriye tam anlamıyla düzlüğe çıkmış değil. Başkent Şam’da hayat normale dönmeye başlasa da ülkenin farklı bölgelerinde yeni hükümet güçleri ile Kürt ve Dürzi gruplar arasında çatışmalar sürüyor.
Avrupa Birliği Sığınma Ajansı (EUAA), yeni yönetimin ülke genelinde tam kontrol sağlayamadığını, bazı bölgelerde otorite boşluğundan yararlanan IŞİD unsurlarının ve Esad yanlısı hücrelerin "hukuksuzluk ve intikam amaçlı şiddet" eylemlerine giriştiğini rapor ediyor. Ayrıca İsrail’in Suriye topraklarına yönelik devam eden hava operasyonları, siyasi geçiş sürecini tehdit eden en büyük dış faktör olarak öne çıkıyor.
Diplomasi Trafiği ve Siyasi Geçiş
Siyasi arenada ise en dikkat çekici değişim dış politikada yaşanıyor. Bir dönem yaptırım listelerinde yer alan Geçici Devlet Başkanı Ahmed Şara, Eylül ayında BM Genel Kurulu’na hitap etti ve Kasım ayında 1946’dan bu yana Beyaz Saray’ı ziyaret eden ilk Suriyeli lider oldu.
Ülke içinde ise kısmi parlamento seçimleri gerçekleştirildi ve yeni anayasa çalışmaları için ulusal diyalog toplantıları başlatıldı. Ancak Washington merkezli Arap Center’dan uzmanlar, Suriye’nin demokratikleşme yolunda kritik bir eşikte olduğunu, sürecin ya katılımcı bir yönetime ya da yeniden otoriterliğe evrilebileceğini belirtiyor.
Yıkıntılar Arasında Geri Dönüş
Savaşın bitmesiyle birlikte yaklaşık 2,9 milyon Suriyeli evlerine döndü. Ancak geri dönenleri büyük bir yıkım karşılıyor. Uluslararası Kurtarma Komitesi verilerine göre, ülkedeki içme suyu ve kanalizasyon altyapısının yarısından fazlası, elektrik şebekelerinin ise beşte dördü kullanılamaz durumda.
Dünya Bankası, Suriye ekonomisinin 2025’te yüzde 1 büyüyeceğini öngörse de halkın dörtte biri hâlâ aşırı yoksulluk sınırında yaşıyor. Yeniden inşa için 250 ila 400 milyar dolar arasında bir kaynağa ihtiyaç duyulurken, Suudi Arabistan ve Katar’dan beklenen yatırımların gündelik hayata yansıması zaman alacak gibi görünüyor.
