Yapay Zekanın Geleceği: Distopik Senaryolar Gerçek Olabilir mi?

Yapay zekanın hızla gelişmesi, kontrolsüz bırakıldığında insanlık için riskler oluşturabilir mi? Prof. Dr. Burhan Pektaş, AGI’nin tehlikeleri, etik ve güvenlik önlemlerinin yetersizliği ile alınması gereken önlemleri değerlendiriyor.

Yapay Zekanın Geleceği: Distopik Senaryolar Gerçek Olabilir mi?

Yapay Zekanın Geleceği: Distopik Senaryolar Gerçek Olabilir mi?

YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE

Yapay zekanın hızlı gelişimi, küresel çapta etik ve güvenlik endişelerini artırıyor. Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Burhan Pektaş, yapay zekanın kontrolsüz gelişiminin uzun vadede büyük riskler taşıdığını belirterek, distopik senaryoların tamamen imkânsız olmadığını vurguladı.

Yapay Genel Zeka ve Riskleri

Yapay zekanın babası olarak bilinen Geoffrey Hinton'un, yapay zekanın 30 yıl içinde insanlığı yok edebileceği yönündeki uyarısına değinen Prof. Dr. Burhan Pektaş, "Özellikle yapay genel zeka (AGI) olarak bilinen, insan seviyesinde öğrenme ve karar verme kapasitesine sahip sistemlerin gelişimi büyük riskler barındırıyor." dedi. Olası riskler arasında şunlar yer alıyor:

  • Otonom kontrol: YZ’nin kendi hedeflerini belirleyerek insan çıkarlarını göz ardı etmesi

  • Silahlanma riski: Otonom silahların yanlış ellerde kullanılması

  • Bilgi manipülasyonu: YZ’nin sahte haber üretimiyle toplumsal karar alma süreçlerini etkilemesi

  • Ekonomik etkiler: YZ’nin tekelleşerek gelir eşitsizliğini artırması

Fiziksel, Ekonomik ve Sosyal Tehditler

Prof. Dr. Pektaş’a göre YZ’nin oluşturabileceği tehditler yalnızca fiziksel zararlarla sınırlı değil. Sosyal ve ekonomik yapı üzerinde de önemli etkileri olabilir:

  • Fiziksel tehditler: Otonom silah sistemleri ve güvenlik açıkları

  • Ekonomik tehditler: İş gücünün YZ tarafından ikame edilmesiyle artan işsizlik

  • Sosyal tehditler: Dijital gözetimin artması, mahremiyetin kaybolması

  • Kültürel tehditler: İnsan yaratıcılığının ve etik değerlerin YZ ile rekabeti

Etik ve Güvenlik Standartları Yeterli mi?

Avrupa Birliği’nin "AI Act" gibi düzenlemeler geliştirdiğini ancak küresel düzeyde bağlayıcı kuralların halen eksik olduğunu belirten Prof. Dr. Pektaş, başlıca sorunları şöyle sıraladı:

  • Uluslararası iş birliği eksikliği: Farklı ülkeler arasındaki çıkar çatışmaları

  • Teknolojik hız: YZ’nin gelişimi, düzenlemelerin önüne geçiyor

  • Şirketlerin etkisi: Büyük teknoloji şirketlerinin lobicilik faaliyetleri süreci yavaşlatıyor

Kontrol Mekanizmaları ve Çözüm Önerileri

Prof. Dr. Pektaş, yapay zekanın kontrolsüz büyümesini önlemek için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:

  • Şeffaflık: YZ modellerinin çalışma prensipleri kamuoyuna açık olmalı

  • Güvenlik testleri: İnsan güvenliğini sağlayan bağımsız testler yapılmalı

  • Uluslararası iş birliği: Küresel bağlayıcı anlaşmalar oluşturulmalı

  • Etik denetim: YZ geliştiren şirketler düzenli olarak denetlenmeli

  • Kill switch mekanizmaları: YZ’nin kontrol dışı kalmasını önleyecek acil durum sistemleri olmalı

Distopik Senaryolar Gerçekleşebilir mi?

Yapay zekanın gelecekte insanlığa zarar verebileceği fikrinin tamamen göz ardı edilemeyeceğini ifade eden Prof. Dr. Pektaş, "Bugünkü sistemler belirlenen hedeflere bağlı olarak çalışıyor ve kendi amaçlarını oluşturamıyor. Ancak, kötü niyetli kişilerin YZ’yi manipüle etmesi veya algoritmalardaki hatalar büyük riskler oluşturabilir." dedi. Mevcut tehditlerin büyük ölçüde varsayımsal olduğunu ancak kontrol mekanizmaları geliştirilmezse bu risklerin zamanla artabileceğini belirtti.

www.acilhost.net