AB: Hukukun üstünlüğü ve temel haklarda gerileme üyeliği imkansız kılıyor
Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye raporunda, vize serbestisi için kalan 6 kriterin yerine getirilmesi halinde sürecin yeniden başlayabileceği belirtildi. Ancak hukukun üstünlüğü, temel haklar ve demokrasi konularında yaşanan gerilemeler nedeniyle üyelik sürecinin yeniden başlamasının mümkün olmadığı vurgulandı.
Yerel Gündem 
AP’den Türkiye’ye vize mesajı: 6 kriter tamamlanırsa süreç başlar
AB: Hukukun üstünlüğü ve temel haklarda gerileme üyeliği imkansız kılıyor
YEREL GÜNDEM / ANKARA
Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor tarafından hazırlanan son raporda, Türkiye’nin Schengen bölgesine vizesiz seyahat hakkı elde edebilmesi için gereken 72 kriterden geriye kalan 6’sının hâlâ tamamlanmadığı vurgulandı. Raporda, bu kriterler yerine getirilirse vize serbestisi sürecinin başlatılabileceği ifade edildi. Ancak üyelik müzakerelerinin yeniden başlaması konusunda açık bir ret mesajı verildi.
Vize serbestisinde 6 kritik eksik başlık
Türkiye’nin vize muafiyeti için büyük oranda ilerleme kaydettiği kabul edilse de, özellikle şu altı kriterin karşılanmadığı ifade ediliyor:
-
Terörle mücadele yasasında değişiklik yapılması
-
Europol ile operasyonel işbirliği
-
GRECO’nun yolsuzlukla mücadele önerilerinin uygulanması
-
AB ülkeleriyle suçla ilgili kapsamlı iş birliği
-
Geri Kabul Anlaşması’nın eksiksiz uygulanması
-
Kişisel verilerin AB standartlarına uygun hale getirilmesi
AP, bu kriterlerin teknik olduğu kadar siyasi bir irade gerektirdiğini, ancak Türkiye’nin uzun süredir bu konuda ilerleme kaydetmediğini belirtiyor.
İfade özgürlüğü ve yargı bağımsızlığı eleştirisi
Raporda Türkiye’nin yargı sistemi sert şekilde eleştirildi. Özellikle yürütmenin yargı üzerindeki etkisi, adil yargılanma hakkı ihlalleri ve Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmaması konuları “vahim durum” olarak tanımlandı.
Sivil toplum kuruluşlarına, gazetecilere ve muhalefet temsilcilerine yönelik baskıların, demokratik çoğulculuğu zedelediği ve AB değerleriyle bağdaşmadığına dikkat çekildi. Ekrem İmamoğlu ve bazı CHP’li belediye başkanlarına yönelik soruşturmalar ise, siyasi rekabetin adli mekanizmalarla bastırıldığına dair endişeleri pekiştirdi.
AB üyeliği dondu, stratejik ortaklık arayışı sürüyor
Raporda açık bir şekilde, mevcut koşullarda Türkiye’nin AB üyeliği sürecinin yeniden başlatılamayacağı belirtildi. Demokrasi, hukukun üstünlüğü ve temel haklara bağlılık konusundaki zayıflıkların bu kararın temelini oluşturduğu ifade edildi.
Ancak Avrupa Parlamentosu, üyelik dışında stratejik alanlarda iş birliğinin sürdürülmesi gerektiğini de vurguladı. Bu alanlar arasında göç, enerji ve ticaret başı çekiyor.
PKK kriteri ve silah bırakma olasılığı gündemde
Türkiye'nin yerine getirmediği kriterler arasında yer alan "terörle mücadele yasasında reform", raporda en tartışmalı başlık olarak öne çıktı. Bu bağlamda bazı uzmanlar, PKK'nın silah bırakmasının vize serbestisi sürecinde etkili olabileceğini öne sürüyor. Ancak bu ihtimalin oldukça uzak olduğu, AB'nin PKK'yı hâlen terör örgütü olarak tanıdığı ve barışçıl bir çözüm için ciddi diplomatik adımların atılması gerektiği dile getiriliyor.
Türkiye ile AB arasındaki güven bunalımı derinleşiyor
Raporda Türkiye’nin dış politikadaki yönelimi de eleştiriye konu oldu. Özellikle Doğu Akdeniz, Orta Doğu ve Kafkasya’da izlenen politikaların AB’nin ortak dış politikasıyla uyuşmadığı vurgulandı.
Ukrayna krizi bağlamında Rusya’ya yönelik yaptırımlara Türkiye’nin katılmaması, Brüksel’de rahatsızlık yaratmış durumda. Bu durum Türkiye-AB ilişkilerindeki siyasi uyumun zedelendiğine işaret ediyor.
Vize kolaylığı çağrısı ama siyasi irade eksik
Raporun 52. maddesinde ise, Türk vatandaşlarının özellikle Erasmus öğrencileri ve ticari faaliyetler kapsamında vizeye erişiminin kolaylaştırılması gerektiği ifade edildi. Ancak bu öneri, genel olarak AB'nin Türkiye’ye karşı şüpheci yaklaşımını yumuşatmaya yetmiyor.
Avrupa Parlamentosu, Türkiye’nin reform iradesi göstermemesi halinde vize serbestisi dahil hiçbir başlığın ilerleyemeyeceği konusunda net bir duruş sergiliyor.
