AB’den Savaş Tazminatı Kredisi: Dondurulan Rus varlıklarıyla Ukrayna’ya 140 milyar avro
Avrupa Komisyonu, Euroclear’da tutulan dondurulmuş Rus varlıklarının nakdini kullanarak Ukrayna’ya 140 milyar avroluk “Savaş Tazminatı Kredisi” sağlamayı önerdi. Plan doğrudan müsadere içermiyor; geri ödeme Rusya’nın tazminatına bağlanıyor.
Yerel Gündem 
AB’den “Savaş Tazminatı Kredisi”: Dondurulan Rus varlıklarıyla Ukrayna’ya 140 milyar avro
YEREL GÜNDEM / BRÜKSEL, BELÇİKA
Planın iskeleti: Euroclear’daki nakit Komisyon’a, Komisyon’dan Kiev’e
Avrupa Komisyonu, Rusya Merkez Bankası’na ait dondurulmuş varlıkların ürettiği nakit akışını kullanarak Ukrayna’ya toplam 140 milyar avroluk faizsiz kredi sağlanmasını öngören yeni bir mekanizma sundu. “Savaş Tazminatı Kredisi” adı verilen öneriye göre, Brüksel merkezli merkezi saklama kuruluşu Euroclear’da tutulan ve zamanla nakde dönüşen Rus varlıklarından oluşan fon Komisyon’a devredilecek; Komisyon bu kaynağı Kiev’e belirli koşullara bağlı dilimler halinde kullandıracak.
Doğrudan müsadere yok; geçici ve şartlı yapı
Komisyon, planın uluslararası hukukta egemen varlıkların doğrudan müsaderesini içermediğini vurguluyor. Yapı “geçici” ve “şartlı” tasarlandı: Rus varlıkları, yaptırımlar yürürlükte kaldığı sürece dondurulmaya devam edecek; eşzamanlı olarak Ukrayna’ya kredi akacak. Varlıkların asıl sahibi olarak görülen Rusya’nın “hesap üzerindeki hakkı” saklı tutulurken, nakdin Komisyon’a aktarılması özel uyarlanmış borç sözleşmeleriyle Euroclear üzerinden sigortalanacak.
Geri ödeme kurgusu: Tazminattan krediye, krediden Euroclear’a
Mekanizmanın siyasal hedefi, Moskova’yı savaşın yarattığı yıkımın maliyetini üstlenmeye zorlamak. Kredi, Kiev tarafından ancak Rusya’nın tazminat ödemesi halinde geri ödenecek. Zincir şöyle işliyor: Ukrayna, Rusya’dan tahsil edeceği tazminatla Komisyon’a olan borcunu kapatacak; Komisyon Euroclear’a, Euroclear da nihai olarak Rusya’ya ödeme yapacak. Kremlin’in bugüne dek sergilediği tutum dikkate alındığında, bu senaryonun siyasi ve hukuki zorluklar içerdiği kabul ediliyor.
Rakamlar ve katmanlar: 185 milyarın 140’ı Kiev’e
Toplam operasyon 185 milyar avro tavanına göre kurgulandı. Bunun 45 milyar avroluk bölümü, G7’nin dondurulan varlıkların “beklenmedik kârları”na dayanarak sağladığı mevcut kredi yapısını desteklemeye ayrılacak. Euroclear’daki nakdin devriyle söz konusu kârlar ortadan kalkacağı için, kalan 140 milyar avro “Savaş Tazminatı Kredisi” olarak paketlenecek. Kaynak, bütçe açığı finansmanı, acil durumlar ve askeri ihtiyaçlar gibi başlıklarda kullanılabilecek.
Siyasi kilitler: Oybirliği, passerelle ve üye devlet garantileri
Euroclear’dan Komisyon’a yapılacak transferin doğurabileceği riskler, 27 üye devletin sağlayacağı mali garantilerle dengelenecek. Ancak AB yaptırımları her altı ayda bir oybirliğiyle uzatılıyor; bu da tek bir başkentin süreci sekteye uğratabileceği anlamına geliyor. Komisyon, öngörülebilirlik için yaptırımların “nitelikli çoğunluk” ile uzatılmasına imkân tanıyan passerelle maddesinin devreye alınmasını öneriyor. Ne var ki bu maddeyi etkinleştirmek için de yine oybirliği gerekiyor. Kısacası teknik tasarım kadar siyasi aritmetik de belirleyici olacak.
Başkentlerden ilk sinyaller: Berlin destekliyor, Paris hukuka vurgu yapıyor
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, planı desteklediğini ve kaynağın öncelikle askeri teçhizat alımına yönelmesini istediğini açıkladı. Merz’in “müsadere” ifadesini kullanması dikkat çekerken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron uluslararası hukuk ve öngörülebilirlik vurgusuyla doğrudan müsadereye mesafeli yaklaşmayı sürdürüyor. Euroclear cephesi ise devlet dokunulmazlığı ve mülkiyet hakları gibi temel ilkelerin zedelenmemesine yönelik “risk azaltımı” çağrısı yapıyor.
Küresel çerçeve: G7 koordinasyonu ve Washington’daki rüzgâr
Brüksel, mekanizmanın dünyanın diğer finans merkezleriyle eşgüdüm içinde genişlemesini hedefliyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamalarında Avrupa desteğiyle Ukrayna’nın “orijinal sınırlarına” dönebileceğini savunması, Washington’da Kiev lehine rüzgârın güçlendiğine işaret ediyor. AB planı; G7 uyumu, hukuki meydan okumalar ve sahadaki askeri dinamiklerle birlikte olgunlaşacak.
