Country’nin kraliçesi Dolly Parton: 60 yıllık kariyer, 50 albüm, bitmeyen üretkenlik
Dolly Parton, 60 yılı aşan kariyeri, 50 stüdyo albümü ve 100 milyonun üzerindeki satışlarıyla country’nin küresel ikonuna dönüştü. Grammy ve Emmy dahil büyük ödülleri toplayan sanatçı, Dollywood ve Imagination Library aracılığıyla iş ve hayırseverlikte de iz bırakıyor.
Yerel Gündem 
Country’nin kraliçesi Dolly Parton: 60 yıllık kariyer, 50 albüm, bitmeyen üretkenlik
YEREL GÜNDEM / NASHVILLE, ABD
Söz yazarı olarak başlayıp ikonlaşan bir kariyer
19 Ocak 1946’da Tennessee’de dünyaya gelen Dolly Rebecca Parton, 1967’de yayımlanan ilk albümü Hello, I’m Dolly ile profesyonel yolculuğuna adım attı. Çocukluk yıllarından itibaren radyo ve TV programlarında sahne alan Parton, Nashville’e taşındıktan sonra şarkı yazarı kimliğiyle parladı; “Put It Off Until Tomorrow”, “Fuel to the Flame” gibi eserleri farklı yorumcularla liste başarısı yakaladı. Kısa sürede kendi kayıtlarıyla da çıkış yapan sanatçı, “Dumb Blonde” ve “Something Fishy”nin ardından 1970’lerin başında “Jolene”, “Coat of Many Colors” ve ayrılık hikâyesiyle özdeşleşen “I Will Always Love You” ile country kanonunun merkezine yerleşti.
Listeleri ve türleri aşan yıldız
Parton’ın yalnızca country sahnesiyle sınırlı kalmayan etkisi, 1977 tarihli Here You Come Again ile pop listelerine de taşındı. 1980 yapımı 9 to 5 filminin aynı adlı şarkısı, country, pop ve yetişkin çağdaş listelerinde aynı anda 1 numaraya yükselerek nadir görülen bir “üçlü zirve” başarısı getirdi. Toplamda 100 milyonun üzerinde plak satışıyla gelmiş geçmiş en çok satan sanatçılar arasında yer alan Parton’ın, Billboard country listelerinde 25 birincilik, 44 Top 10 albüm ve 110 liste başarısı bulunuyor. 2023’te yayımlanan Rockstar, Billboard 200’de 3 numaraya kadar çıkarak kariyerinin en yüksek liste derecesini getirdi.
Ödüller, onurlar ve “neredeyse EGOT”
“Country’nin Kraliçesi” olarak anılan Parton; 11 Grammy ve 3 Emmy ödülü kazandı, Oscar ve Tony dâhil büyük ödüllerin tümünde rekabetçi adaylık elde eden az sayıda isimden biri oldu. 2025’te sinema alanındaki insani katkıları nedeniyle Jean Hersholt Humanitarian Award ile onurlandırıldı; 1984’te Hollywood Walk of Fame yıldızı, 2004’te National Medal of Arts, 2006’da Kennedy Center Honors, 1999’da Country Music Hall of Fame üyeliği gibi seçkin payeler de kariyer hanesinde yer alıyor. 2022’de Rock & Roll Hall of Fame’e kabul edilmesi, türler üstü etkisinin bir başka göstergesi olarak öne çıktı.
İş insanı ve hayırsever: Dollywood ve İmagination Library
Sahne dışındaki en görünür yatırımı, adını taşıyan eğlence şirketi The Dollywood Company. Pigeon Forge’daki Dollywood tema parkı ve Splash Country su parkı yılda milyonlarca ziyaretçi ağırlıyor. 1988’de kurduğu Dollywood Foundation ise özellikle okuryazarlık odağında çalışan Imagination Library programıyla yeni doğandan okul öncesine kadar çocuklara her ay ücretsiz kitap ulaştırıyor. Program; ABD, Kanada, Birleşik Krallık, İrlanda ve Avustralya’da yüz binlerce aileye erişerek Parton’ın memleketi Doğu Tennessee’den dünyaya yayılan bir eğitim seferberliğine dönüştü.
Sahne, ekran ve sayfalar: Çok yönlü üretim
Parton, 1980’lerden itibaren sinemada (9 to 5, Steel Magnolias, Straight Talk) ve TV yapımlarında rol aldı; şarkılarının hikâyelerini anlatan içeriklerle izleyiciye ulaştı. Müzikallere beste yazdı; 9 to 5: The Musical Broadway’de sahnelendi. 2020’de yayımlanan Songteller ve 2023’teki kostüm-anı kitabı Behind the Seams, yaratım sürecine içeriden bakış sundu. 2024’te kardeşi Rachel ile Good Lookin’ Cookin’ adlı yemek kitabını yayımlayan sanatçı, 2025’te planlanan Las Vegas rezidansını sağlık gerekçesiyle 2026’ya erteledi.
Sanat ve popüler kültürde silinmez bir iz
Parton, otantik hikâye anlatıcılığı, mizahı ve iş zekâsını birleştiren nadir figürlerden. “Ucuz görünmek bu kadar pahalıya mal olur” sözü, imge yönetimine dair kendine özgü yaklaşımını özetliyor. Şarkı yazarlığında 3.000’i aşkın eser üreten Parton, hem country’nin kök tınılarını hem de pop estetiğini evrensel melodilerle bir araya getirerek kuşaklar arası bir bağ kuruyor. Müzikal külliyatı, iş girişimleri ve hayırseverliğiyle yalnızca sahnede değil; eğlence ekonomisi ve sivil toplumda da kalıcı bir etki bırakıyor.
