İzmir’de Çöp Krizi: Artan Kirlilik, Sağlık Riski ve Siyasî Polemikler
İzmir’de çöp yığınları ve artan sağlık riski tartışma yaratıyor. Operasyonel aksamalar, siyasî polemik ve çözüm önerileri: acil plan, şeffaf izleme, sürdürülebilir atık yönetimi.
Yerel Gündem 
İzmir’de Çöp Krizi: Artan Kirlilik, Sağlık Riski ve Siyasî Polemikler
YEREL GÜNDEM / İZMİR – TÜRKİYE
Sorunun Fotoğrafı: Kent Geneline Yayılan Atık Yığıntıları
Son haftalarda İzmir’in farklı ilçelerinde çöp yığınlarının artması, koku ve haşere şikâyetlerini çoğalttı. Mahalle sakinleri özellikle akşam saatlerinde sokaklarda fare ve böcek popülasyonunun arttığını, konteynerlerin taştığını ve kaldırımların yürünmez hâle geldiğini bildiriyor. Yazdan sonbahara geçişte sıcaklığın yüksek seyrettiği günlerde bekleyen atıklar, bulaşıcı hastalık riskini büyütüyor; kamu sağlığı uzmanları bu koşullarda gastrointestinal enfeksiyonlar ve vektör kaynaklı hastalıklar konusunda uyarıyor. Kentin düzenli toplama döngüsünde yaşanan aksamaların kısa sürede giderilememesi, “geçici mi yapısal mı?” sorusunu gündeme taşıdı.
Neden Aksamalar Yaşanıyor? Operasyonel ve Lojistik Başlıklar
Belediye atık yönetimi, her gün on binlerce ton evsel atığın toplanması, transfer istasyonlarına taşınması, sıkıştırılması ve bertaraf sahalarına sevki gibi birbirine bağlı süreçlere dayanıyor. Operasyonel kapasite, araç–ekipman parkı, vardiya planlaması, yakıt–bakım maliyetleri ve yoğun dönem senaryoları ile belirleniyor. Saha aktörlerinin verdiği bilgilere göre son dönemde; araç arızaları ve yedek parça tedariki, personel planlamasında sarkmalar, bazı bölgelerde eşzamanlı yol–altyapı çalışmaları nedeniyle dar boğazlar oluştu. Transfer–depolama noktalarındaki bekleme süreleri uzayınca, günlük toplama performansı düştü ve kent estetiği kadar hijyen de olumsuz etkilendi.
Siyasî Polemik: “Kaynak Yok” mu, “Planlama Zayıf” mı?
Kamuoyu tartışmasında iki ana görüş öne çıkıyor. Bir kesim, merkezî idare–yerel yönetim ilişkilerinde finansal akışın belediyeler aleyhine bozulduğunu ve bunun hizmet kapasitesini sınırladığını savunuyor. Diğer kesim ise sorunun temelini, planlama, denetim ve performans yönetimindeki eksiklere bağlıyor. Karşılıklı açıklamalar zaman zaman sertleşse de kent sakinlerinin önceliği hızlı normalleşme ve şeffaf bilgi. Bu çerçevede, “kim, neyi, ne zaman yapacak?” sorusuna net takvim ve göstergelerle cevap verilmesi bekleniyor.
Halkın Beklentisi: Net Takvim, Şeffaf İzleme, Hesap Verebilirlik
Uzmanlar, bu ölçekteki bir aksamanın yönetimi için üç adımı kritik görüyor:
-
Acil Eylem Planı: İlçe öncelik haritası çıkarılarak yoğun şikâyet bölgelerine ek ekip ve araç yönlendirilmesi; gece vardiyası ve mobil ekiplerle ara toplama.
-
Şeffaf İzleme: Toplama–transfer süreçlerinin GPS/telemetri, tartım fişi, istasyon logları ile anlık raporlanması; kamuya açık günlük temizlik haritası.
-
Hesap Verebilirlik ve İletişim: Aksamaya yol açan başlıkların takvimli şekilde aktarılması; vatandaş hattı ve dijital başvuru kanallarından gelen taleplerin SLA (hizmet seviyesi anlaşması) ile karşılanması. Bu yaklaşım hem hizmet kalitesini hem de güveni artıracaktır.
Sağlık Cephesi: Risk Azaltımı İçin Pratik Önlemler
Kısa vadede, hanelere ve esnafa yönelik şu öneriler yineleniyor: Atıklar kapalı poşetle, mümkünse akşam geç saat toplama zamanına yakın çıkarılmalı; organik atıkların bekleme süresi kısaltılmalı; evcil hayvan atıkları ayrı, sızdırmaz biçimde bırakılmalı; konteyner çevresine gelişigüzel bırakma yapılmamalı. Belediyenin fare ve haşereyle mücadele ekiplerinin rotaları, yoğun şikâyet mahalleleri öncelenecek biçimde sıklaştırılmalı; ilaçlama ve dezenfeksiyon programı kamuoyuyla paylaşılmalı.
Orta–Uzun Vade: Sürdürülebilir Atık Yönetimi İçin Yol Haritası
Kalıcı iyileşme için uzmanların sıraladığı başlıklar şunlar: Araç–ekipman yenileme programı, yedek parça ve bakım sözleşmelerinde tedarik güvenliği; iklim ve turizm sezonuna duyarlı esnek vardiya; deprem–afet senaryolarına göre yedek hat planı; kaynağında ayrıştırma, geri dönüşüm ve kompost kapasitesinin artışı; çevrimiçi performans panosu ile mahalle bazlı toplama sıklığının izlenmesi. Böyle bir model, maliyetleri aşağı çekerken hijyen ve kent estetiğini de güçlendirecektir.
Sonuç: Hizmette Normalleşme, Tartışmada Sükûnet
İzmir’in çöp sorunu, siyasî polemiklerin ötesinde kamu sağlığı ve kent yaşamı meselesi. Kısa vadede sahaya dönük hızlı müdahale, orta vadede şeffaf izleme ve etkin planlama, uzun vadede ise sürdürülebilir atık yönetimi yatırım ve reformları, kentin ihtiyacı olan kalıcı çözüm başlıkları. Vatandaşın beklentisi açık: temiz sokaklar, görünen takvim ve ölçülebilir sonuçlar.
Kaynak: Nivent Kurtuluş / Gaze-temiz.com
