Köy Enstitülerinin Eseri: Gönen’de Cumhuriyetin Taşlarıyla Yükselen İdare Binası
Gönen Köy Enstitüsü öğrencilerinin 1946’da inşa ettiği İdare Binası, Cumhuriyetin imece kültürüyle yükselmiş ve 60 yılı aşkın süredir dimdik ayakta kalmıştır.
Yerel Gündem 
Köy Enstitülerinin Eseri: Gönen’de Cumhuriyetin Taşlarıyla Yükselen İdare Binası
YUSUF GÜNDÜZ / YEREL GÜNDEM / ISPARTA
1946 yılının Ekim ayında, Gönen Köy Enstitüsü’nde inşa edilen İdare Binası’nın temeli büyük bir törenle atıldı. Öğrencilerin kendi emekleriyle yükselen bu bina, yalnızca bir eğitim yapısı değil, aynı zamanda Cumhuriyet’in iradesini ve imece kültürünü simgeliyordu.
Cumhuriyet’in Taşlarıyla Atılan Temel
Temel atma töreninde, okul müdürü Ömer Uzgil’in okuduğu ve dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’den Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel’e kadar devletin önde gelen isimlerinin yer aldığı yazı, bir şişe içinde temele bırakıldı. Öğrenciler, teskerelerle taşıdıkları harçları temele boşaltırken, “Cumhuriyetin temeline taş koyuyoruz” bilinciyle çalıştılar.
Öğrencilerin Emeğiyle Yükselen Bir Bina
Marangozluk ve inşaat bölümlerinde eğitim gören öğrenciler, taşları suya batırarak harca daha sağlam yapışmasını sağlıyor, her taşı geometrik bir uyumla yerleştiriyordu. O günlerde yükselen yalnızca duvarlar değildi; öğrenciler, Cumhuriyet’in geleceğini de taş taş inşa ediyorlardı.
1979 ve 2005 Ziyaretleri: İki Binanın Hikâyesi
Aradan yıllar geçti. 1979’da okulu ziyaret eden bir eski öğrenci, enstitü talebelerinin yaptığı idare binasının dimdik ayakta durduğunu, ancak müteahhit eliyle yapılan yeni binalarda çatlaklar olduğunu gözlemledi. Bekçinin sözleri çarpıcıydı: “O bina Cumhuriyetin binası, bu bina müteahhitin binası.”
2005 yılında yapılan ziyarette ise idare binasının hâlâ sağlam olduğu, hatta müze olarak kullanıldığı görüldü. 60 yılı aşkın süredir ayakta duran bu yapı, köy enstitüsü ruhunun ve öğrencilerin alın terinin bir anıtı olarak varlığını sürdürüyordu.
Cumhuriyetin Taş Ustaları
Yıllar sonra, bir taş ustasıyla sohbet eden eski enstitülü, öğrenciyken her taşın mutlaka ıslatıldığını anlattığında ustadan şu yanıtı aldı: “Harç zaten ıslak, ıslatmaya gerek yok.” Ancak o taşların özenle ıslatılıp temizlenmesi, belki de binanın sağlamlığının sırrıydı.
