Masum görünen besinler ilaçlarla çakışabilir: Nar suyu, yeşil çay, greyfurt ve süt ürünlerine dikkat
Beslenme ve Diyet Uzmanı Selin Yavuz, nar suyu, yeşil çay, greyfurt, süt ürünleri ve soyanın ilaçlarla etkileşip tedavi etkinliğini ve yan etkileri değiştirebileceğini belirtiyor; güvenli tüketim için pratik kurallar paylaşıyor.
Yerel Gündem 
Masum görünen besinler ilaçlarla çakışabilir: Nar suyu, yeşil çay, greyfurt ve süt ürünlerine dikkat
BİLGE DOKTOR / İSTANBUL
Görünmez risk: Kimler daha dikkatli olmalı?
Sağlıklı olduğu düşünülerek tüketilen bazı gıdalar ve içecekler, reçeteli ya da reçetesiz ilaçlarla etkileşime girerek beklenmedik yan etkilere yol açabiliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Selin Yavuz, özellikle birden fazla ilaç kullanan bireyler, kronik hastalığı olanlar ve ileri yaş grubunun besin–ilaç etkileşimleri konusunda daha dikkatli olması gerektiğini vurguluyor. Yavuz’a göre en sık gündeme gelen beşli; nar suyu, yeşil çay, greyfurt, süt ürünleri ve soya.
Nar suyu ve yeşil çay: Antioksidan ama her zaman masum değil
Nar suyu antioksidan yönüyle öne çıksa da, bazı karaciğer enzimlerini yavaşlatarak ilaçların vücutta daha uzun kalmasına yol açabiliyor. Bu durum etkide artış ve yan etki riskini yükseltebilir; epilepsi, tansiyon, diyabet tedavileri ile kan sulandırıcı kullananlarda belirginleşebilir.
Yeşil çaydaki EGCG gibi bileşenler de ilaç metabolizmasını etkileyebilir veya bağırsak emilimini azaltabilir. Düzenli ilaç kullananların günlük tüketimi hekim/diyetisyen önerisine göre planlaması önerilir.
Greyfurt etkisi saatlerce sürebilir
Greyfurt suyu, ilaçları parçalayan enzimleri geçici olarak bloke edebilir. Sonuçta bazı ilaçların kandaki düzeyi yükselir; toksisite riski artar. Kalp–damar, tansiyon, kolesterol ve depresyon tedavisinde kullanılan pek çok ilacın etkilenebildiği biliniyor. Araştırmalar, bir bardak greyfurt suyunun bile ilacın etkisini değiştirebildiğini; etkinin 12 saate, bazı durumlarda 72 saate dek sürebildiğini gösteriyor. Ağızdan ilaç kullanılıyorsa greyfurt ve suyundan uzak durmak güvenli yaklaşımdır.
Süt ürünleri ile antibiyotik: En az 2 saat ara
Süt ve süt ürünlerindeki kalsiyum/magnezyum, bazı antibiyotiklerle çözünmeyen kompleksler oluşturup emilimi azaltabilir. Bu da tedavi etkinliğini düşürür. Antibiyotik alırken süt, yoğurt, ayran gibi ürünleri ilacı almadan en az 2 saat önce ya da sonra tüketmek en doğrusudur. Aynı uyarı bazı tiroid ilaçları ve demir takviyeleri için de geçerli olabilir; prospektüs ve hekim önerisi esas alınmalıdır.
Soya ve takviyeler: Doz, düzen ve denetim önemli
Soyanın izoflavon içeriği, bazı ilaçların karaciğerden yıkımını yavaşlatabilir veya emilimi etkileyebilir. Soya ağırlıklı beslenenlerde, ilaç doz ayarlarının sağlıklı yapılabilmesi için tüketimin sabit ve ölçülü olması önerilir. “Bitkisel ürün zararsızdır” yanılgısı risklidir; bitkisel/bitki kökenli takviyeler de ilaç gibi etkileşime girebilir.
Güvenli kullanım için 6 pratik kural
-
Hekim ve eczacınızı bilgilendirin: Kullandığınız tüm ilaçları, vitamin–mineralleri ve bitkisel ürünleri listeleyin.
-
Öğün–ilaç zamanlamasını netleştirin: “Aç/tok/kısmi ara” talimatına uyun; şüphede eczacınıza sorun.
-
Greyfurt/greyfurt suyu ile birçok ilacı birlikte almayın.
-
Süt ürünleri ile antibiyotik ve bazı ilaçlar arasında en az 2 saat bırakın.
-
Diyetinizdeki büyük değişimleri (yüksek soya, yoğun yeşil çay/nar suyu) hekiminize önceden bildirin.
-
Kendi kendine takviye başlatmayın; özellikle kan sulandırıcı, kalp, tansiyon, epilepsi, diyabet, tiroid ilaçlarıyla etkileşim riski yüksektir.
Son söz: “Doğal” olan da etkileşebilir
Selin Yavuz, gıdaların faydasını inkâr etmeden, kullanılan ilaçlarla etkileşimi hesaba katmanın hayati olduğunun altını çiziyor. En güvenli yol; reçete, prospektüs ve uzman önerisine eş zamanlı uymak, şüphe duyulan her durumda uzmana danışmak.
BilgeDoktor.com’un daha fazla kişiye ulaşması için haberimizi paylaşarak destek olabilirsiniz.
www.bilgedoktor.com
