Şanghay İşbirliği Örgütü’nden Batı’ya Gövde Gösterisi
Tiencin’de düzenlenen ŞİÖ Zirvesi, çok kutuplu düzen mesajını öne çıkarırken Türkiye ekonomik ve diplomatik başlıklarda aktif rol arıyor; Çin–Hindistan hattında yumuşama sinyalleri öne çıkıyor.
Yerel Gündem 
Şanghay İşbirliği Örgütü’nden Batı’ya Gövde Gösterisi
YEREL GÜNDEM / TİENCİN
Çin’in Tiencin kentinde başlayan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi, kuruluşundan bu yana en geniş katılımlı buluşmalardan biri olarak dikkat çekiyor. On tam üye ve çok sayıda gözlemci ile diyalog ortağını bir araya getiren zirveye Türkiye adına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan katılıyor. Heyette Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de yer alması, Ankara’nın gündeminde hem jeopolitik hem de ekonomik başlıkların öne çıktığını gösteriyor.
Çok Kutuplu Düzen Mesajı
Zirvede ev sahibi Çin ile Rusya’nın verdiği “çok kutuplu dünya” vurgusu, platformun Batı-dışı güçlerin koordinasyon alanı olarak konumunu pekiştiriyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, örgütün “zorluklara birlikte yanıt verme ve Avrasya içinde dayanışmayı güçlendirme” kapasitesine yaptığı atıf, ŞİÖ’nün güvenlikten enerjiye uzanan geniş gündeminin çerçevesini çiziyor. Bu ton, Ukrayna savaşı, yaptırımlar, tedarik zinciri kırılmaları ve teknoloji kısıtlamaları gibi küresel gerilim başlıklarıyla birleştiğinde, zirveyi yalnızca bir bölgesel güvenlik toplantısı olmaktan çıkarıp stratejik bir vitrine dönüştürüyor.
Türkiye’nin Hesabı: Köprü Siyaseti ve Dengeli Ticaret
Ankara, 2012’den bu yana “diyalog ortağı” statüsüyle ŞİÖ süreçlerine dahil. Erdoğan’ın Tiencin’de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yaptığı görüşmede ikili ticaretin daha dengeli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması, yatırımların artırılması ve dijital teknolojiler, enerji, sağlık ve turizm gibi alanlarda iş birliği potansiyelinin değerlendirilmesi öne çıktı. Türkiye, NATO üyesi kimliğini korurken Avrasya ve Küresel Güney ile bağlarını derinleştirme arayışını sürdürüyor; bu yaklaşım, “bağlanmak ama bağımlı olmamak” şeklinde özetlenebilecek çok yönlü bir dış politika stratejisine işaret ediyor.
Çin–Hindistan Ekseninde Isınan Hat
Zirvenin en yakından izlenen ikili temaslarından biri, Çin–Hindistan hattındaki yumuşama emareleri. İki ülke liderlerinin “karşılıklı güven, saygı ve anlayış” temelinde ilişkileri geliştirme iradesi, 2020 Galvan Vadisi sonrası gerilen atmosferde dikkat çekici bir normalleşme sinyali veriyor. Washington–Pekin hattındaki ticaret çekişmeleri, küresel tedarik ağlarının yeniden kurgulanması ve Rusya–Ukrayna savaşının uzaması, Yeni Delhi ile Pekin’i pragmatik alanlarda birbirine yaklaştıran dinamikler olarak öne çıkıyor. Buna karşın, sınır ihtilafları ve altyapı projeleri üzerindeki rekabet başlıkları masada varlığını koruyor.
ŞİÖ’nün Genişleyen Gündemi ve Batı’ya Mesajı
ŞİÖ, 2001’de güvenlik ve terörle mücadele odaklı bir çerçeve olarak doğmuş olsa da bugün enerji güvenliği, ticari ödemeler, teknolojik bağımsızlık, ulaştırma koridorları ve tedarik zincirlerinin dayanıklılığı gibi alanlara genişlemiş durumda. İran ve Belarus’un katılımıyla üyelik yapısının derinleşmesi, Afganistan ve Moğolistan’ın gözlemci, Türkiye’nin ise diyalog ortağı statüsüyle platforma eklemlenmesi, jeopolitik kapsama alanını genişletiyor. Tiencin buluşması bu bakımdan Batı’ya, “blok siyasetinin ötesinde alternatif iş birliği kalıpları” mesajını yüksek tonda veriyor.
Ekonomi, Enerji ve Ödemeler: Pratik Başlıklar
Zirvenin somut çıktıları arasında, enerji tedariki ve fiyat istikrarı, yerel para cinsinden ticaret ve alternatif ödeme sistemlerinin olgunlaştırılması bekleniyor. Yaptırımlar ve ikincil yaptırım riskleriyle şekillenen küresel finans ortamında, ŞİÖ havzasındaki ülkeler arasında takas mekanizmaları, yerel para kullanımının payının artırılması ve sınır ötesi dijital ödeme altyapılarının güçlendirilmesi gibi teknik konuların hız kazanması olası. Bu başlık, Türkiye açısından da kur riski yönetimi, dış ticaretin derinleşmesi ve yatırım çekmenin finansal kanalları bakımından önem taşıyor.
Tiencin’den Pekin’e: Sembolik Geçit
Zirvenin bitimini takip eden günlerde Pekin’de İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yılı anısına düzenlenecek geniş kapsamlı askeri geçit töreni, ŞİÖ platformundaki birliktelik görüntüsünü daha görünür kılacak. Çok sayıda devlet ve hükümet başkanının katılması beklenen tören, hem savunma modernizasyonu hem de caydırıcılık mesajı açısından bölge dışına da hitap eden sembolik bir nitelik taşıyor.
Sonuç: Çok Taraflılığın Yeni Haritası
Tiencin’deki toplantı, ŞİÖ’nün kendisini güvenlik paktı olmanın ötesinde ekonomik ve teknolojik iş birliği platformu olarak konumlandırdığını teyit ediyor. Türkiye’nin aktif katılımı, Ankara’nın çok taraflı masalarda etkin bir aktör olma arzusunu ve Doğu–Batı hatları arasında “köprü” rolünü güçlendirme hedefini yansıtıyor. Zirveden çıkacak bildirilerin dili kadar, liderler arasındaki ikili görüşmelerde atılacak somut adımlar da önümüzdeki dönemin seyrini belirleyecek.
YerelGundem.com’un daha fazla kişiye ulaşması için haberimizi paylaşarak destek olabilirsiniz.
