Türkiye’de Hâkim ve Savcı Rotasyonu Tartışılıyor: Sistem Adil Yargılanma Hakkını Tehdit Ediyor
Türkiye’de 4 bini aşkın hâkim ve savcının yer değiştirdiği son HSK kararı, yargıda adil yargılanma hakkını zedelediği gerekçesiyle eleştiriliyor; uzmanlar bağımsız bir denetim mekanizması öneriyor.
Yerel Gündem 
Türkiye’de Hâkim ve Savcı Rotasyonu Tartışılıyor: Sistem Adil Yargılanma Hakkını Tehdit Ediyor
YEREL GÜNDEM / ANKARA
Türkiye’de Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) tarafından yapılan son büyük atama kararı, yargı sistemine yönelik ciddi eleştirileri de beraberinde getirdi. 20 Haziran 2025 tarihinde alınan kararla, adli yargıda 3 bin 698, idari yargıda ise 338 olmak üzere toplam 4 bin 36 hâkim ve savcı yeni illere tayin edildi. Ancak, atanan yargı mensuplarının hangi mahkemelerde görev alacakları henüz netleşmedi. HSK’nın “müstemir yetki” kararnameleriyle daha sonra açıklayacağı bu bilgiler, yargı sürecinde aksamalara yol açıyor.
Doğal Hâkim İlkesine Aykırı Bir Uygulama
Uzmanlara göre, bu rotasyon sistemi doğal hâkim ilkesini zedeliyor. Açılan bir davada, o dava ile görevlendirilmiş hâkimin süreci tamamlaması gerektiğine dair evrensel ilkenin ihlal edildiği; bunun da yargılamaların gereksiz yere uzamasına sebep olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, hâkim değişiklikleri nedeniyle davaların uzun süre askıda kalması, makul sürede yargılanma hakkını doğrudan ihlal ediyor.
Bilirkişilere Aşırı Yüklenme
Hâkimlerin dosyaları devraldıktan sonra süreci hızlandırmak için sık sık bilirkişiye başvurduğu, hatta zaman zaman avukatların bile bilirkişi olarak atandığı belirtiliyor. Hukukçulara göre bu durum, yargı yetkisinin fiilen bilirkişilere devredilmesi anlamına geliyor ve adil yargılanma ilkesine zarar veriyor.
Denetim Mekanizması Yok
HSK kararlarına yönelik etkili bir yargı yolu bulunmadığı gibi, tayin kararlarına yapılacak itirazların da yalnızca HSK tarafından değerlendirilebilmesi eleştiri konusu. İlgili kararların bağımsız bir mahkemede yargısal denetime tabi olmaması, yargı mensupları arasında ve toplumda adalete duyulan güveni aşındırıyor.
“Adalet Yüksek Kurumu” Önerisi
Avukat Mehmet Gün tarafından dile getirilen öneriye göre, HSK’nin mevcut yapısı köklü şekilde değiştirilmeli. Yargı yönetimini düzenleyecek bağımsız bir “Adalet Yüksek Kurumu” kurulması ve bu kurumun kararlarını denetleyecek bir “Adalet Yüksek Mahkemesi” oluşturulması gerektiği belirtiliyor. Böylece, hem yargı bağımsızlığı güçlendirilecek hem de kararların şeffaf biçimde denetlenmesi sağlanabilecek.
Yargıda Rotasyonun Alternatifleri
Gün, hâkim ve savcı rotasyonu yerine rekabetçi bir atama sisteminin hayata geçirilmesini öneriyor. Türkiye’de çok sayıda yetkin hukukçunun hâkimlik görevine talip olduğunu hatırlatan Gün, “her adliyedeki pozisyon için yarışma açılmalı, en nitelikli hukukçular atanmalı” diyor. Bu sistemin, yargı hizmetlerinin kalitesini yükselteceği savunuluyor.
Türkiye’de Yeni Anayasa Tartışması
Türkiye’de anayasal reform tartışmalarının hız kazandığı bu dönemde, yargı idaresi de masada. Mehmet Gün, yeni anayasa hazırlanacaksa ya da köklü değişiklikler planlanıyorsa, bu dönüşümün mutlaka yargıdan başlaması gerektiğini vurguluyor.
