Zelenskiy’den Tarihi Adım: Rusya’ya Karşı Özel Mahkeme Kuruluyor
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ve Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Berset, Rusya’ya karşı saldırı suçlarını yargılayacak özel bir mahkeme kurulması için tarihi bir anlaşma imzaladı. Yeni mahkeme uluslararası hukukta yeni bir dönemi başlatabilir.
Yerel Gündem 
Zelenskiy’den Tarihi Adım: Rusya’ya Karşı Özel Mahkeme Kuruluyor
YEREL GÜNDEM / ANKARA
Adalet Günü Yaklaşıyor: Avrupa Konseyi ve Ukrayna’dan ortak imza
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, 25 Haziran 2025’te Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Alain Berset ile birlikte Strazburg’da tarihi bir anlaşmaya imza attı. Bu anlaşma ile Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı geniş çaplı işgalin uluslararası hukuk kapsamında yargılanması için özel bir mahkeme kurulması kararlaştırıldı. Bu gelişme, Kremlin’in savaş suçu suçlamalarıyla ilk kez böylesine somut bir hukuki sürecin hedefi olması anlamına geliyor.
Uluslararası hukukta yeni bir sayfa: Saldırı Suçu Mahkemesi
Avrupa Konseyi’nin himayesinde kurulacak olan bu özel mahkeme, “saldırı suçu” olarak tanımlanan ve doğrudan başka bir ülkenin egemenliğine karşı başlatılan savaş eylemlerini cezalandırmayı amaçlıyor. Mevcut uluslararası mahkemelerin, özellikle Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin, bu tür bir yetkiye sahip olmaması nedeniyle özel bir yapı oluşturulması gerektiği uzun süredir dile getiriliyordu.
Zelenskiy anlaşma sonrası yaptığı konuşmada, “Bu mahkeme Ukrayna halkının maruz kaldığı tarifsiz suçlara karşı gerçek bir adalet umudu taşıyor” diyerek, bir gün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de dahil olmak üzere, tüm sorumluların yargılanmasını umduğunu belirtti.
Nürnberg’den Lahey’e: Tarih tekerrür mü ediyor?
Zelenskiy konuşmasında tarihi örnekleri de gündeme getirdi. “Nazizmin dehşetini takiben Nürnberg Mahkemeleri ne yaptıysa, şimdi de benzer bir adımı atmanın zamanı geldi. Eski Yugoslavya’da olduğu gibi, Avrupa yeniden savaş suçlarını yargılamalıdır,” diyerek, özel mahkemenin hem sembolik hem de hukuki önemine dikkat çekti.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Berset de, “Ukrayna için adalet bekleyemez. Bu mahkeme, gücü kötüye kullananların artık cezasız kalamayacağının göstergesi olacak” dedi.
Lahey öne çıkıyor ama karar henüz net değil
Mahkemenin yeri henüz resmen belirlenmedi. Ancak Lahey, güçlü hukuki altyapısı ve geçmişte benzer mahkemelere ev sahipliği yapmış olması nedeniyle öne çıkan bir aday. Zelenskiy, Lahey’in “mükemmel bir tercih” olacağını ifade etti. Öte yandan mahkemenin kurulması, sadece lojistik değil, finansal açıdan da çok uluslu bir desteğe ihtiyaç duyuyor.
Bu kapsamda aralarında ABD, Birleşik Krallık, Almanya ve Fransa’nın da bulunduğu 40 ülke, “Çekirdek Grup” olarak anılan finansal destekçileri oluşturuyor. Ancak destek, siyasi değişimlerle dalgalanabiliyor. Örneğin ABD, Başkan Joe Biden döneminde süreci desteklerken, Donald Trump’ın geri dönüşüyle bu desteğin geleceği belirsizliğe girdi.
Putin yargılanabilir mi? Siyasi irade ve hukuk savaşı
Mahkemenin fiilen nasıl işleyeceği, davaların nasıl açılacağı ve Putin gibi isimlerin yargılanmasının ne ölçüde mümkün olacağı hala büyük soru işaretleri taşıyor. Ancak bu girişim, Avrupa’nın savaş suçlarına karşı yeni bir standart belirleme çabası olarak yorumlanıyor.
Zelenskiy’nin sözleriyle, “Saldırganlığın cezasız kalmadığı bir dünya, barışın teminatıdır.” Bu mahkeme, sadece Ukrayna için değil, tüm dünya için hukukun üstünlüğünü yeniden tanımlama potansiyeline sahip.
