ABD ve Rusya Avrupa’ya gaz için masada: Yeni enerji diplomasisi mi başlıyor?
ABD ile Rusya’nın, Avrupa’ya yeniden doğal gaz ihracatı için gizli müzakereler yürüttüğü öne sürüldü. Bu diplomatik gelişme, enerji dengelerini ve Türkiye’nin stratejik konumunu etkileyebilir.
Yerel Gündem 
ABD ve Rusya Avrupa’ya gaz için masada: Yeni enerji diplomasisi mi başlıyor?
Trump yönetimi, Putin ile Avrupa enerji hattını yeniden canlandırabilir
YEREL GÜNDEM / ANKARA
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgaliyle başlayan enerji krizi sonrası Avrupa, Moskova’ya olan doğal gaz bağımlılığını azaltma yoluna gitmişti. Ancak Reuters’ın özel haberine göre, ABD ile Rusya arasında Avrupa’ya Rus gazı ihracatını yeniden başlatmak için perde arkasında görüşmeler yürütülüyor. Bu iddialar, enerji diplomasisinde yeni bir dönemin kapısını aralayabileceği gibi, siyasi tansiyonu da artırabilir.
Witkoff ve Dmitriev görüşmesi iddiası: Gaz diplomasisi gizli yürütülüyor
Habere göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ile Rusya Varlık Fonu yöneticisi Kirill Dmitriev, Avrupa’ya doğalgaz ihracatını ele aldı. ABD’li kaynaklar, Rus gazının yeniden Avrupa’ya akışı için “dolaylı bir formül” üzerinde durulduğunu öne sürüyor. Ancak Dmitriev, bu tür bir görüşme yapıldığına dair iddiaları reddetti.
25 Nisan’da Kremlin’i ziyaret eden Witkoff’un, Trump’ın en güvendiği isimlerden biri olduğu ve Rus tarafıyla enerji başlığı dahil olmak üzere kapsamlı müzakereler yürüttüğü iddia ediliyor.
Avrupa karşı çıkıyor, ancak gaz alımı sürüyor
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in sert çıkışlarına rağmen, bazı Avrupa ülkeleri hâlen Rusya’dan gaz alımını sürdürüyor. TürkAkım üzerinden Macaristan ve Slovakya, LNG yoluyla ise Belçika, Hollanda, Fransa ve İspanya gaz ithalatını sürdürüyor. Gazprom’un Avrupa’ya gaz tedarik oranı yüzde 40’tan yüzde 19’a gerilemiş olsa da, pazarda hâlen önemli bir aktör.
Avrupa Komisyonu, 2025 sonunda yeni Rus gaz anlaşmalarını yasaklamayı, 2027’ye kadar ise tüm ithalatı sonlandırmayı planlıyor. Ancak Macaristan ve Slovakya gibi ülkeler, bu sürece karşı çıkıyor.
Kuzey Akım mı, TürkAkım mı? ABD’li yatırımcılar devreye giriyor
Reuters’a konuşan kaynaklara göre, ABD’li yatırımcılar doğrudan Gazprom hisselerine ortak olma ya da Kuzey Akım ve Ukrayna üzerinden geçen boru hatlarında lojistik rol üstlenme seçeneklerini değerlendiriyor. Bu plan, Trump yönetiminin iç politikadaki Rusya karşıtlığını dengelemesini de kolaylaştırabilir.
BlackRock, Vanguard ve Capital Group gibi Batılı yatırım devlerinin hâlihazırda Gazprom’da yüzde 1-2 arasında hissesi bulunuyor. Ancak bu şirketlerden henüz resmi bir açıklama gelmiş değil.
Türkiye gaz merkezi olabilir mi?
Putin’in 2022’de gündeme getirdiği Türkiye’de doğal gaz merkezi kurulması fikri, bu yeni tabloda daha da önem kazanabilir. TürkAkım, Mavi Akım ve TANAP gibi hatlarla Avrupa’ya enerji iletiminde merkezi rol üstlenen Türkiye, ABD-Rusya müzakerelerinde transit ülke olarak stratejik konumunu daha da güçlendirebilir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin arasındaki enerji iş birliği, son yıllarda dikkat çekecek ölçüde derinleşmiş durumda. Ankara’nın “tarafsız ama işlevsel” konumuyla enerji diplomasisinde oynayacağı rol kritik olabilir.
Barış mı ticaret mi? Enerjide stratejik pazarlık
ABD’nin Rus gazını yeniden Avrupa pazarına sokmaya çalışması, yalnızca enerji değil, jeopolitik açıdan da dikkat çekici bir hamle. Trump yönetiminin barış süreciyle paralel olarak yürüttüğü bu diplomatik girişimler, Rusya üzerindeki ekonomik yaptırımların yumuşatılması ve Ukrayna savaşının çözümüyle birlikte anılıyor.
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Gazprom’un Avrupa’ya gaz satışına hazır olduğunu ama “boru hattı kontrolünün el değiştirmesi gerektiğini” vurgulamıştı. Bu açıklama, olası iş birliğinin altyapı koşullarına bağlı olduğunu gösteriyor.
Yeni enerji düzeni kuruluyor olabilir mi?
Avrupa’daki siyasi direnç henüz kırılmış değil. Ancak ABD’nin sürece dahil olması, hem enerji politikalarını hem de Rusya ile Batı arasındaki müzakere dinamiklerini önemli ölçüde etkileyebilir. Gelişmeler, Avrupa enerji güvenliğinin nasıl şekilleneceğine ve Türkiye’nin bu yeni düzende nasıl bir pozisyon alacağına dair kritik ipuçları veriyor.
