AYM Başkanı Özkaya’dan güçlü mesaj: Adalet zedelenirse toplumsal barış yara alır
AYM Başkanı Kadir Özkaya, Diyarbakır’daki toplantıda bireysel başvuru istatistiklerini ve AYM’nin konumunu anlattı; “ihlal kararlarının uygulanması” ile “adalet–toplumsal barış” arasındaki güçlü bağa dikkat çekti.
Yerel Gündem 
AYM Başkanı Özkaya’dan güçlü mesaj: “Adalet zedelenirse toplumsal barış yara alır”
YEREL GÜNDEM / DİYARBAKIR
13 yılda 702 bin başvuru, 81 bin 841 ihlal kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Kadir Özkaya, Diyarbakır’da düzenlenen “İdari Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” bölge toplantısında bireysel başvuru sisteminin güncel fotoğrafını paylaştı. Özkaya, 23 Eylül 2012’den bu yana AYM’ye 702 bin 53 bireysel başvuru yapıldığını, bunlardan 600 bin 14’ünün karara bağlandığını aktardı. Bu kararların 531 bin 134’ünün kabul edilemezlik nedeniyle sonuçlandığını belirten Özkaya, bugüne dek 81 bin 841 dosyada ihlal kararı verildiğini söyledi.
İhlallerin 56 bin 443’ünün “makul sürede yargılanma hakkı”na ilişkin olduğunu vurgulayan AYM Başkanı, adil yargılanma, mülkiyet ve ifade özgürlüğü gibi 19 farklı hak grubunda da 23 bin 914 dosya bazlı, 25 bin 398 hak bazlı ihlal tespit edildiğini kaydetti. İcra süreci devam eden karar sayısı ise 84.
“AYM süper temyiz değil; anayasal hak ihlallerine bakar”
Özkaya, bireysel başvurunun niteliğini hatırlatarak AYM’nin bir “süper temyiz” mercii olmadığını açıkça dile getirdi. Mahkemenin yalnızca anayasal anlamda bir hak ihlali bulunup bulunmadığını incelediğini belirten Özkaya, Yargıtay ve Danıştay ile ilişkinin hiyerarşik değil, anayasal iş bölümüne dayalı olduğunun altını çizdi. Bu çerçevede, hak ihlallerinin giderilmesinde ilk sorumluluğun olağan yargı mercilerinde olduğuna dikkat çekti.
“İçtihat bankası” ve çok katmanlı inceleme
Bireysel başvurularda karar süreçlerinin, AİHM içtihadı, diğer ülke anayasa mahkemeleri örnekleri ve Türkiye’nin yüksek yargı organlarının birikimi gözetilerek yürütüldüğünü söyleyen Özkaya, raportör görüşleri ve üyelerin deneyimiyle şekillenen “zengin bir insan hakları içtihat bankası” oluştuğunu belirtti. Artan başvuru yüküne karşın etkinliğin sürdürülebilmesi için, ihlâl kararlarının objektif etkisinin tüm paydaşlarca hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.
“İhlalin sonuçlarının giderilmesi de temel bir haktır”
AYM Başkanı, ihlâl kararlarının uygulanmasının önemine özel yer ayırdı: “İhlalin sonuçlarının giderilmesi de vatandaşın temel hakkıdır. Uygulanmayan her ihlâl kararı yeni bir ihlâlin kapısını aralar.” Bu noktada hâkim ve savcıların meslek içi eğitimlerine, AYM ve AİHM kararlarının doğru anlaşılmasına ve yargısal diyalogun kurumsallaşmasına ihtiyaç olduğuna işaret etti.
Etik vurgu: “Adil, dürüst ve tarafsız karar topluma güven verir”
Özkaya, yargı etiğine ilişkin mesajlarında “Hakimlik kapasitemizi aklımız, bilgimiz, ahlakımız ve vicdanımız belirler” diyerek, kibir ve önyargının adaleti gölgelemesine izin verilmemesi gerektiğini söyledi. “Kimseyi bilerek kıl kadar haksızlığa uğratmamalıyız” çağrısıyla, her kararın topluma güven ve istikrar sunması gerektiğini vurguladı. “Adaletin zedelendiği yerde toplumsal barış, güven ve refah da yara alır” diyen Özkaya, adil, dürüst ve tarafsız yargının devletin ömrünü uzattığını ifade etti.
Gazze mesajı: “Ortak vicdanla hareket edilmeli”
Konuşmasının sonunda Gazze’deki insani krize da değinen AYM Başkanı, sivillerin korunması ve insan onurunun gözetilmesinin evrensel hukuk ilkeleri olduğunu hatırlattı. Özkaya, hukukun üstünlüğü ve temel hakların korunmasının her dönemde öncelik olması gerektiğini vurguladı.
