Batı desteği yavaşlarken NATO savunma bakanları Ukrayna için “daha fazla, daha hızlı” çağrısında
NATO savunma bakanları, Ukrayna’ya düşen yardım temposunu artırmak ve ittifakın doğu kanadında ulusal kısıtlamaları azaltarak ortak bir “hava kalkanı” kurmak için Brüksel’de toplandı; kış öncesi öncelikler hava savunması ve enerji altyapısının korunması.
Yerel Gündem 
Batı desteği yavaşlarken NATO savunma bakanları Ukrayna için “daha fazla, daha hızlı” çağrısında
YEREL GÜNDEM / BRÜKSEL, BELÇİKA
Gündemin özeti: Cephane akışı düşerken yeni taahhüt arayışı
NATO savunma bakanları, Rusya’nın geniş çaplı işgalinin üçüncü kışına girerken, Ukrayna’ya yapılan silah ve mühimmat sevkiyatındaki son aylardaki düşüşü tersine çevirmek amacıyla Brüksel’de toplandı. Toplantının hedefi iki eksende şekilleniyor: Ukrayna’nın hava savunması ve enerji altyapısının korunması için acil tedarik; ittifakın doğu sınırlarının ortak kurallarla ve daha esnek bir komuta ağıyla güçlendirilmesi.
Yardım temposu neden düştü?
Kiev’e yönelik askeri ve mali yardımları izleyen güncel veriler, Temmuz–Ağustos döneminde bağış ve tedarik taahhütlerinde yılın ilk yarısına kıyasla yüzde 40’ları aşan bir gerilemeye işaret ediyor. Bu tablo, kış öncesi Rusya’nın Ukrayna elektrik şebekesine yönelen saldırı kampanyasıyla çakışıyor. Birçok başkentte bütçe baskıları, stok erozyonu ve seçim takvimleri karar süreçlerini yavaşlatırken, NATO içinde “yük paylaşımı” tartışması yeniden alevlenmiş durumda.
PURL tartışması: Amerikan silahı Avrupa parasıyla
Avrupalı müttefikler, Öncelikli Ukrayna İhtiyaçları Listesi (PURL) çerçevesinde ABD menşeili silahları kendi bütçeleriyle temin ederek Kiev’e ulaştırıyor. Danimarka, Hollanda, Norveç ve İsveç bu mekanizmada öne çıkarken, bazı ülkelerin katkılarının sınırlı kalması eleştirileri artırıyor. Washington bu program üzerinden doğrudan ekipman bağışı yapmasa da hat, özellikle hava savunma mühimmatında hızlı ikmal için kritik görülüyor. Kiev’in hedefi, PURL’e yeni katılımları teşvik etmek ve mevcut taahhütleri büyütmek.
Doğu kanadı savunması: “Ulusal çekinceleri kaldırın”
İttifak yönetimi, Rusya ve Belarus’a komşu hatlarda hava gözetleme ve savunma görevlerinin üç operasyon altında yürütüldüğünü; ancak ülkelerin teçhizat kullanımına getirdiği ulusal kısıtlamaların etkinliği azalttığını vurguluyor. Mesaj net: Uçak ve hava savunma unsurları, ortak angajman kurallarıyla tek bir “hava kalkanı” içinde esnek biçimde görevlendirilebilmeli. Böylece hem doğu kanadındaki ihlallere anında karşılık verilecek hem de Ukrayna’ya giden hatlar zayıflatılmayacak. Komutanlık katında, angajman kuralları ve görevlendirme prosedürlerini sadeleştirecek bir incelemenin sonuçları yeni yılda müttefiklere sunulacak.
Kış öncesi acil ihtiyaç listesi: Hava savunması, enerji ve cephe hattı
Ukrayna heyeti, şehirlerin ve kritik altyapının korunması için kısa menzilli hava savunma sistemleri, radarlar ve özellikle elektrik şebekesini ayakta tutacak yedek parçalar ile jeneratörlere öncelik veriyor. Cephe hattında ise topçu mühimmatı, insansız sistemlere karşı elektronik harp bileşenleri ve mayın temizleme kapasitesi öne çıkıyor. Askerî planlamacılar, “az ama zamanında” sevkiyatların cephede yarattığı farkın “çok ama geç” sevkiyatlardan daha yüksek olduğunu hatırlatıyor.
Siyasî zemin: İttifak içinde farklı öncelikler
Ekonomik zorluklar yaşayan ülkelerde savunma bütçeleri kamuoyunda tartışma konusu. Bazı başkentler Avrupa fonlarının Avrupa savunma sanayisine yönelmesi gerektiğini savunurken, diğerleri hazırda bulunan ABD stoklarına erişimin hız avantajını vurguluyor. NATO kurmaylarına göre denge, “sürdürülebilir finansman + hızlı teslimat + ortak standart” üçlüsünde kurulursa, hem Ukrayna’nın savaşma kapasitesi hem de ittifakın caydırıcılığı eşzamanlı güçlendirilebilir.
Mesajın tonu: “Ukrayna düşerse bedel daha ağır”
İttifak içindeki üst düzey değerlendirmelerde, bazı ülkelerin beklenen seviyenin gerisinde kaldığı ve bu durumun toplam caydırıcılığı zayıflattığı uyarıları öne çıkıyor. Savunma bakanları, Ukrayna’nın dayanıklılığının NATO’nun güvenlik dengesiyle doğrudan bağlantılı olduğu görüşünde birleşirken, “bugün eksik kalan” desteğin yarın çok daha yüksek savunma harcamalarını zorunlu kılacağı uyarısı ton belirliyor.
