BMGK’de Polonya oturumu: ABD’den NATO topraklarının her santimetrekaresi savunulacak mesajı
BMGK’de Polonya’ya yönelik İHA ihlalleri görüşüldü; ABD “NATO topraklarının her santimetrekaresi savunulacak” dedi. Polonya Madde 4’ü işletirken tırmanma riski tartışılıyor.
Yerel Gündem 
BMGK’de Polonya oturumu: ABD’den “NATO topraklarının her santimetrekaresi savunulacak” mesajı
YEREL GÜNDEM / NEW YORK, ABD
Acil toplantıda odak: Polonya’ya yönelik İHA ihlalleri
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Polonya hava sahasına art arda yapılan insansız hava aracı (İHA) ihlallerini görüşmek üzere acil toplandı. Oturumda söz alan ABD, “NATO müttefiklerimizin yanındayız” vurgusunu yineleyerek ittifak topraklarına yönelik her türlü tehdit karşısında caydırıcılık ve savunma kararlılığını teyit etti. Toplantı, NATO hava savunma unsurlarının ilk kez bu kapsamda devreye girerek bazı İHA’ları düşürmesinin ardından düzenlendi.
Washington’dan açık taahhüt: “Her santimetrekareyi savunuruz”
ABD temsilcisi, hava sahası ihlallerini “endişe verici” olarak nitelendirip, “NATO topraklarının her santimetrekaresi savunulacaktır” ifadesini kullandı. Bu mesaj, son günlerde bazı açıklamalar nedeniyle oluşan belirsizlik algısını dağıtmayı hedeflerken, NATO içinde kolektif savunma ilkesinin (Madde 5) yanı sıra istişare mekanizmasının (Madde 4) işlerliğine de dikkat çekti. ABD, sahadaki gerilimin kontrol altında tutulması için müttefiklerle koordinasyonun süreceğini belirtti.
Varşova: “Bu bir navigasyon hatası değil; kasıt şüphesi var”
Polonya makamları, düşürülen İHA parçalarındaki işaret ve yazılara işaret ederek ihlallerin “rastlantı veya arıza” ile açıklanamayacağını ifade etti. Yetkililer, saatler içinde onlarca kez tekrarlanan sınır ihlalinin ülke güvenliğini tehdit ettiğini; bu nedenle Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 4. Maddesi uyarınca ittifak nezdinde istişare talep ettiklerini açıkladı. Varşova, hava savunma hazırlık düzeyinin yükseltildiğini ve müttefiklerle veri paylaşımının yoğunlaştırıldığını kaydetti.
Moskova’dan ret: “Hedef Polonya değildi, menzil de yetmez”
Rusya tarafı, İHA’ların Polonya’ya kasıtlı olarak yönlendirildiği iddiasını reddetti. Rus temsilci, operasyonel hedefin Ukrayna olduğunu belirterek kullanılan platformların menzilinin Polonya içlerine “fiziken erişemeyeceği” savunmasını yaptı. Moskova, gerginliği tırmandırmama mesajı verirken, teknik düzeyde görüşmeye açık olduklarını da iletti. Ancak NATO ve AB başkentlerinde, sınır ötesi riskin tırmanma potansiyeline ilişkin soru işaretleri sürüyor.
NATO 4. Madde süreci ve olası senaryolar
Polonya’nın Madde 4 çağrısı, üye ülkelerin toprak bütünlüğü ve güvenliği tehdit altındayken ortak istişare mekanizmasını devreye sokuyor. Kısa vadede öne çıkan adımlar; hava sahası gözetlemesinin yoğunlaştırılması, angajman kurallarının netleştirilmesi, sınır bölgelerinde erken uyarı–hava savunma katmanlarının güçlendirilmesi ve müttefik ülkelerin hava devriyelerinin artırılması. Diplomatik kanatta ise BM ve AGİT başlıklarında eşzamanlı temasların sürmesi bekleniyor.
Kolektif tepki: Çok taraflı kınamalar ve caydırıcılık vurgusu
BMGK oturumu öncesinde transatlantik ve Asya-Pasifik’ten geniş katılımlı bir grup ülke, hava sahası ihlallerini uluslararası hukukun açık ihlali olarak kınayan ortak bir açıklama yayımladı. Metinde, Avrupa güvenlik mimarisinin temel ilkeleri hatırlatılırken, tırmanma riskini azaltacak “sorumlu davranış” çağrısı öne çıktı. Uzmanlar, sahada her yeni ihlalin yanlış hesaplama ve kazara çarpışma riskini artırdığına dikkat çekerek, komuta–kontrol kanallarının açık tutulmasının önemini vurguluyor.
Gündemin devamı: Hava savunması, istihbarat ve diplomasi üçgeni
Önümüzdeki günlerde NATO Konseyi’nin istişareleri yakından izlenecek. Teknik düzeyde, İHA rotalarının adli–teknik incelemesi, radar ve uydu verilerinin karşılaştırılması ve olası parça analizleri gündemde. Siyasi düzlemde ise caydırıcılığı tahkim eden ama tırmanmayı tetiklemeyen bir çizginin korunması, ittifakın ana hedefi olarak öne çıkıyor. Karar vericilere göre, kalibre edilmiş bir yanıtın çerçevesi; sınır güvenliği, uluslararası hukuk ve bölgesel istikrar ekseninde belirlenecek.
