Turgutlu’da Pazarda Orantısız Güç Tepkisi: Köylü Kadının Onuru Çiğnenemez
Turgutlu’da pazarda izinsiz satış yaptığı belirtilen köylü kadına çok sayıda zabıtanın sert müdahalesi tepki çekti. Ürünlerin yola saçılması ve erkek zabıtanın fiziksel teması “ölçülülük” tartışmasını alevlendirdi; kamuoyu CHP lideri Özgür Özel’den somut bir tutum bekliyor.
Yerel Gündem 
Turgutlu’da Pazarda Orantısız Güç Tepkisi: “Köylü Kadının Onuru Çiğnenemez”
YUSUF İNAN / YEREL GÜNDEM / MANİSA – TURGUTLU, TÜRKİYE
Olayın özeti: Tezgâh toplama sırasında gerilim ve gözyaşları
Turgutlu Belediyesi Zabıta Müdürlüğü’nün pazar yerindeki denetimleri sırasında, izin belgesi olmadığı belirtilen köylü bir kadının tezgâhına müdahale edildi. Görgü tanıklarının aktardığına ve sosyal medyaya yansıyan görüntülere göre, onlarca zabıta görevlisinin müdahalesi sırasında ürünler sokağa saçıldı; satıcı kadın gözyaşları içinde tezgâhını bırakmamak için direndi. Kayıt dışı satışın cezai yaptırımla karşılanabileceğini kabul eden çok sayıda vatandaş, “ürünlere zarar verilmesi ve bedensel müdahalenin” kabul edilemez olduğunu belirterek tepki gösterdi.
“Gücü kötüye kullanma” tartışması: Adalet, saygı ve ölçülülük çağrısı
Sahadaki görüntüler, kamu görevlilerinin güç kullanımında “ölçülülük” ilkesini yeniden gündeme taşıdı. İnsan onurunun korunması ve orantılılık, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’ndan Avrupa İnsan Hakları standartlarına kadar pek çok hukuk metninin temel ilkeleri arasında yer alıyor. Uzmanlar, kamu düzeninin sağlanmasının meşru olduğunu ancak bunun zorunlu, ölçülü ve son çare ilkesine uygun biçimde yürütülmesi gerektiğini vurguluyor. “Bir vatandaşın—hele geçimini kendi ürettiği ürünle sağlamaya çalışan bir köylü kadının—yerlerde sürüklenmesi, ürünlerinin yerlere saçılması, hukuki yaptırımın amacını aşar” değerlendirmesi dikkat çekiyor.
Belediyenin açıklaması ve kamuoyundaki soru işaretleri
Turgutlu Belediyesi yazılı açıklamasında, pazar yerlerinde Zabıta, İlçe Emniyet ve Büyükşehir Hal Zabıta ekipleriyle müşterek denetim yapıldığını; uyarılara rağmen ihlalde bulunanlara yasal işlem uygulandığını, “kaynağı belirsiz ürünlere” el konulduğunu bildirdi. Belediyeye göre sosyal medyaya yansıyan kesit, olayın tamamını yansıtmıyor. Ancak kamuoyunda hâkim görüş, “kayıt dışılıkla mücadele edilmesi gerekir; fakat bu, ürünleri yola saçmak ve bir vatandaşa sert fiziksel müdahalede bulunmak anlamına gelmez” yönünde.
“Köylü milletin efendisidir”: Duygusal yankı ve toplumsal hassasiyet
Görüntüler, “köylü milletin efendisidir” sözünün altını çizen geniş bir duygusal yankı yarattı. Ekonomik koşulların zorladığı bir dönemde, emekle yetiştirilen ürünlerin ziyan edilmesi ve bir kadının çaresizliğinin görünür hâle gelmesi, sosyal medyada milyonlarca kişi tarafından “adalet” ve “merhamet” çağrılarına dönüştü. Vatandaşlar, Turgutlu Belediye Başkanı Çetin Akın’dan açık bir özür, sahadaki ekipler için insan hakları ve iletişim odaklı eğitimler ile “zararın tazmini ve mağduriyetin giderilmesi” gibi somut adımlar talep ediyor.
Bayan zabıta neden müdahale etmedi?
Olay görüntülerinde bazı erkek zabıta görevlilerinin köylü kadına arkadan sarılarak göğüs hizasından kavradığı anlar, beden mahremiyeti ve ölçülülük ilkesi açısından ciddi tepki topladı. Uzmanlara göre, kadınlara yönelik fiziki müdahalelerde öncelikle kadın personel görev almalı; zorunlu hâllerde ise temas en alt seviyede tutulmalı, kol–bilek yönlendirmesi gibi mahremiyeti koruyan tekniklerle ve sürekli sözlü uyarı eşliğinde yapılmalıdır. Aksi tutumlar, cinsiyete duyarlı müdahale standartlarına aykırı olmakla kalmayıp taciz/istismar iddiası doğurma riski taşır; bu nedenle tüm işlemler kamera kaydı, tutanak ve tanık güvencesiyle, kademeli güç kullanımı çerçevesinde yürütülmelidir.
Hak temelli çerçeve: Ne yapılmalı?
Hak savunucuları ve yerel yönetişim uzmanları, benzer gerilimlerin önlenmesi için şu başlıkları öneriyor:
– Kademeli yaptırım ve arabuluculuk: Uyarı–tutanak–idari para cezası–mülki amire bildirim zinciri, bedensel güç kullanımını istisna hâline indirir.
– Ürünlere saygı ve delil güvenliği: El konulan gıda, hijyen kurallarıyla muhafaza edilmeli; imha gerekiyorsa tutanak ve görüntüyle kayıt altına alınmalıdır.
– Geçiş ve destek programı: Köylü üreticilere düşük bedelli tezgâh, hızlı ruhsat, hijyen–etiket eğitimi, kooperatif aracılığıyla satış gibi sosyal politikalar devreye sokulmalıdır.
– Şeffaflık: Denetim protokolleri, güç kullanma talimatları ve saha kamera kayıtları kişisel veriler korunarak kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Savcılığa çağrı ve kurumsal sorumluluk
Sosyal medyada hızla yayılan görüntüler, Türkiye’nin dört bir yanında “orantısız güç iddiası”nın adli yönden de incelenmesi taleplerini artırdı. Hukukçular, şiddet görüntülerinin “kamu görevinin ifasında ölçüsüzlük” şüphesi doğurması hâlinde resen soruşturma yürütülmesinin de mümkün olduğuna dikkat çekiyor. Toplumun beklentisi, “ne kayıtdışılığa göz yumulsun ne de insan onuru zedelensin” çizgisinde; 21. yüzyıl Türkiye’sinde pazaryerlerinde saygı, adalet ve merhamet dengesinin tesis edilmesi.
CHP liderine açık soru: Tutum ne olacak?
Olayın, CHP’li bir belediyenin sahadaki uygulamasına ilişkin olması, gözleri parti yönetimine çevirdi. Kamuoyu; CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in “orantısız güç iddiası, kadınlara yönelik müdahalede kadın personel önceliği, ürünlere zarar verilmemesi ve mağduriyetin giderilmesi” başlıklarında açık, somut ve zamanlaması belirli bir tutum açıklayıp açıklamayacağını merak ediyor. Beklenti; hem mağduriyetin telafisi hem de tüm belediyeler için insan onurunu esas alan standart operasyon prosedürlerinin duyurulması yönünde.
Son söz: Güç, hukukun emanetidir
Kayıtdışı ile mücadele kamusal bir görevdir; fakat bu görev, insan onuruna saygı ile yerine getirilmek zorundadır. Bir birey olarak köylü satıcı kadının hakları, ürünü, emeği ve onuru korunmalıdır. Turgutlu’daki görüntüler bir “dönüm noktası” olmalı; tüm belediyeler ve zabıta teşkilatları için sahada ölçülülük ve iletişim temelli yeni bir standart belirlemelidir.
Zabıta Görevlilerinin Müdahale Görüntüleri:
Facebook Video tıklayın...
İkinci Video tıklayın...
*
*
*
*
*
*
*
*
*
