AB’den yeni yaptırım atağı: Rus gazı, bankalar, kriptolar ve ‘gölge filo’ hedefte
AB, 19’uncu yaptırım paketiyle Rus enerji gelirlerini kurutmayı, bankacılık ve kripto kanallarını daraltmayı ve “gölge filoyu” hedef almayı amaçlıyor; LNG alımlarının 1 Ocak 2027’de bitirilmesi hedefe kondu.
Yerel Gündem 
AB’den yeni yaptırım atağı: Rus gazı, bankalar, kriptolar ve ‘gölge filo’ hedefte
YEREL GÜNDEM / BRÜKSEL, BELÇİKA
Paket neyi içeriyor?
Avrupa Komisyonu, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik İHA ve füze saldırılarını artırdığı bir dönemde, Rusya ekonomisinin temel gelir ve finans kanallarını sıkıştırmayı amaçlayan yeni bir yaptırım paketi sundu. Tasarı; bankacılık sektörü, Moskova’nın yaptırımları delmek için kullandığı “gölge filo”ya ait 118 gemi ve ilk kez kripto para platformları gibi geniş bir yelpazeyi hedef alıyor. Üye ülkelerin onay vermesi halinde bu paket, Şubat 2022’den bu yana kabul edilen 19’uncu yaptırım paketi olacak.
Enerjide hızlandırılmış takvim: LNG alımları 2027 başında sona erecek
Planın odak noktası, AB’nin Rus fosil yakıt ithalatını hızlandırılmış bir takvimle bitirmesi. Komisyona göre, Rus sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alımları 1 Ocak 2027 itibarıyla tamamen sonlandırılacak. Geçtiğimiz yıl AB’nin Rus fosil yakıt ithalatının toplam değeri yaklaşık 21,9 milyar euro olarak hesaplanmıştı. Brüksel’in yaklaşımı, enerji bağımlılığını azaltırken Kremlin’in savaş makinesine giden nakit akışını kesmeyi hedefliyor.
Petrol cephesi: Gölge filoya daraltma, tedarik zincirine baskı
Yaptırım paketinin bir diğer unsuru, Rus petrolünün dünya piyasalarında dolaşımını kolaylaştıran ve Batı kısıtlamalarını aşmak için kullanılan “gölge filo”ya ait 118 gemiyi kara listeye almak. Bu adım; tankerlerin sigorta, liman hizmetleri ve finansmana erişimini zorlaştırarak arz kanallarını daraltmayı amaçlıyor. Ayrıca Rus petrolünün başlıca üreticileri arasında yer alan Rosneft ve Gazprom Neft’e yönelik “tam işlem yasağı” yaklaşımı, ödemeler ve aracılık faaliyetlerini daha da güçleştirebilir.
İstisnalar ve çekinceler: Orta Avrupa’nın boru hattı muafiyeti
Macaristan ve Slovakya’nın Druzhba boru hattı üzerinden Rus ham petrolü almaya devam etmesine izin veren yasal muafiyet, pakette doğrudan hedef alınmış değil. Ancak yeni finansal kısıtlamalar, bu akışların mali işlemlerine dolaylı zorluklar getirebilir. Söz konusu iki ülkenin, nihai oylama sürecinde ulusal çıkarlarını korumaya dönük taviz talep etmeleri bekleniyor; geçmiş oylamalarda veto kartını masaya koydukları biliniyor.
Finans ve kripto: Para kanallarına yeni filtre
Teklif, Rusya’nın küresel finans piyasalarında para aklatmak veya ticaretini sürdürmek için kullandığı yöntemlere karşı daha sıkı önlemler içeriyor. AB bankacılık sistemindeki kaldıraçlar güçlendirilirken, yaptırımları delmeye aracılık eden Rusya dışı kuruluşlar da hedef kapsamına alınıyor. İlk kez, Rus ağlarıyla bağlantılı görülen kripto para platformları da kısıtlamaların muhatabı olacak. Böylece hem geleneksel bankacılık hem de dijital varlık kanallarında ek bir “uyum duvarı” oluşturulması amaçlanıyor.
Siyasi zemin: Güvenlik endişeleri ve transatlantik baskı
Paket, AB’nin Kiev’deki delegasyonunun hedef alınması ve sınır hattındaki hava sahası ihlallerinin yarattığı güvenlik endişelerinin gölgesinde şekillendi. Son haftalarda transatlantik eksende, Avrupa ülkelerine Rus enerji bağlarını hızla kesme yönünde artan siyasi baskı da Brüksel’in hesaplarına yansıdı. AB tarafı, yeni adımların “diplomasiye direnen” Moskova üzerinde maliyetleri artıracağı görüşünde; kısa vadede enerji ve finans kanallarındaki tıkanmanın Rus savaş ekonomisinin esnekliğini sınırlaması bekleniyor.
Pazar ve tüketici etkisi: Geçişin yönetimi kritik
Enerji arz güvenliğini önceleyen AB, Rus kaynaklarından çıkışı hızlandırırken fiyat oynaklığını sınırlamak için LNG tedarikinin çeşitlendirilmesi, depolama kapasitesinin güçlendirilmesi ve yenilenebilir yatırımların hızlandırılması gibi eşlikçi tedbirlere güveniyor. Kripto ve bankacılık tarafındaki sıkılaştırmaların ise piyasalarda uyum süreçlerini tetiklemesi; finansal kurumların yaptırım taraması, uyum maliyetleri ve müşteri denetimlerinde ilave yükler getirmesi bekleniyor.
Süreç nasıl işleyecek?
Komisyon’un sunduğu metin, AB üyesi ülkelerin büyükelçileri ve ilgili çalışma gruplarında müzakere edilecek. Olası değişiklikler sonrası Konsey onayıyla yürürlüğe girecek paket, bankalar ve kripto platformları için uygulama rehberleriyle desteklenecek. Enerji başlığında ise üye ülkelerin ulusal takvimleri ile AB çapındaki düzenleyici çerçevenin uyumu belirleyici olacak.
