Lübnan’da Kürt–Dürzi teması: Ademi merkeziyetçilik vurgusu ve bölgesel dengeler
Lübnan’ın Şaron beldesinde gerçekleşen Kürt–Dürzi teması, ademi merkeziyetçilik vurgusunu öne çıkardı. Görüşme, Suriye’nin kuzeyindeki fiili yapılar ve bölgesel güvenlik dengeleri açısından yeni tartışmaları tetikledi.
Editor1
Lübnan’da Kürt–Dürzi teması: Ademi merkeziyetçilik vurgusu ve bölgesel dengeler
ŞEHİTLER ÖLMEZ / BEYRUT
Şaron’daki buluşma: Diyalog, meşruiyet arayışı ve mesaj trafiği
Lübnan’ın Aley iline bağlı Şaron beldesinde, Suriye’nin kuzeyinde fiilen kontrol ettiği bölgelerin sözde dış ilişkiler kanadında görev yapan Bedran Çiya Kurd ile Dürzi temsilci Şeyh Ebu Yusuf Emin El Sayih başkanlığındaki isimler bir araya geldi. Toplantıda Kürt–Dürzi ilişkilerinin geleceği, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve “adami merkeziyetçilik” başlıkları ön plana çıktı. Görüşmeye, söz konusu yapının Lübnan bağlantılarının yanı sıra bölgedeki bazı yerel siyasetçiler de katıldı.
Karşılıklı açıklamalarda, Suriye ve Lübnan’daki topluluklar arasında “temas kanallarının açık tutulması” vurgulandı. Taraflar, Süveyda’daki Dürzi nüfusun güvenliği ve temsil kapasitesi gibi başlıklarda dayanışma mesajları verdi. Buluşmanın zamanlaması, Suriye sahasında yerel aktörlerin alan hâkimiyeti arayışının yeniden hızlandığı, Lübnan’da ise kurumlar arası dengenin kırılgan seyrettiği bir döneme denk geldi.
Ademi merkeziyetçilik ve “model” tartışması
Toplantıya katılan Dürzi temsilciler, ademi merkeziyetçi yönetim anlayışını “krizlere dayanıklı bir idari katman” olarak öne çıkardı. Bazı siyasetçiler, Suriye genelinde yerel birimlerin yetkilerinin artırılmasının “uygulanabilir bir örnek” oluşturabileceğini savundu. Bu yaklaşım, ülkenin parçalı sosyopolitik yapısı ve sahadaki güvenlik mimarisi dikkate alındığında, hem yönetilebilirlik hem de meşruiyet tartışmalarını beraberinde getiriyor.
Diğer yandan söz konusu kavram, merkezi otoritenin zayıfladığı alanlarda “fiili özerklik” eleştirilerini de tetikliyor. Ankara başta olmak üzere bölgesel başkentlerde, terör örgütleriyle bağ/etkileşim iddiası bulunan yapıların “yerelleşme” söylemini araçsallaştırdığı değerlendirmeleri öne çıkıyor.
Lübnan denklemi: Dürzi toplumu, güvenlik kaygıları ve dış bağlantılar
Lübnan’da Dürzi toplumu, tarihsel olarak arabulucu rolüyle bilinse de, Suriye sınırına yakın bölgelerde yaşanan güvenlik dalgalanmaları bu rolü daha karmaşık hâle getiriyor. Şaron’daki buluşma, bir yandan Süveyda’daki Dürzilerle dayanışma vurgusu taşırken, diğer yandan ülke içi dengelerde “tarafsızlık ile angajman” arasındaki ince çizgiyi gündeme getiriyor. Bu çerçevede, Lübnan makamları açısından temel soru; bu temasların ülkenin tarafsızlık ilkesini zedeleyip zedelemediği ve sahadaki milis–siyasi ağların Lübnan iç siyasetini nasıl etkilediği.
Ankara ve bölge başkentlerinin muhtemel yaklaşımı
Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK/YPG bağlantılı yapılarla mücadeleyi bir ulusal güvenlik önceliği olarak tanımlıyor. Bu nedenle ademi merkeziyetçilik ve “model” tartışmalarının, fiilen özerk idari düzen arayışlarına dönüşmesi Ankara’nın kırmızı çizgilerini yakından ilgilendiriyor. Benzer hassasiyetler Şam, Bağdat ve Tahran’da da farklı tonlarda dile getiriliyor. Bölge başkentleri, sahadaki yerel temasların “insani/yerel hizmet” gerekçesiyle meşrulaştırılırken, güvenlik ekosisteminde kalıcı değişikliklere kapı aralamasından endişe ediyor.
Sahaya yansıma ihtimalleri: Üç senaryo
1) İdari koordinasyon: Yerel hizmetlerin (su, sağlık, gıda) koordinasyonu vurgusu artar; temaslar düşük profilde sürer.
2) Siyasi çerçeve arayışı: Ademi merkeziyetçilik etrafında “yazılı ilkeler” ve ağ kurma girişimleri hızlanır; uluslararası arabulucular devreye girebilir.
3) Güvenlikte gerilim riski: Temasların kapsamı genişledikçe, sınır hattında vekil aktörler arasında rekabet artar; bu da karşı tedbirleri tetikleyebilir.
Şaron buluşması, sahadaki aktörlerin meşruiyet ve alan genişletme çabalarının yeni bir halkası olarak okunuyor. Kısa vadede somut idari dönüşüm sınırlı kalsa da, orta vadede Lübnan–Suriye hattında “yerelleşmiş yönetim” tartışmalarının daha görünür hâle gelmesi beklenebilir.
Asker Vurulunca Değil, Unutulunca Ölür!
www.sehitlerolmez.com
