Tekrarlayan Öksürük ve Astım Riski: Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uzun süreli ve tekrarlayan öksürükler, çocuklarda astım habercisi olabilir. Uzmanlar, astımın belirtileri, teşhis süreci ve tedavi yöntemleri hakkında aileleri bilgilendiriyor.
Editor1
Tekrarlayan Öksürük ve Astım Riski: Dikkat Edilmesi Gerekenler
İYİ PSİKOLOG / TÜRKİYE
Uzun Süreli Öksürük Astım Habercisi Olabilir
Çocuklarda sık tekrarlayan ve uzun süreli öksürük, astımın erken belirtilerinden biri olabilir. VM Medical Park Gebze Hastanesi Çocuk İmmünoloji ve Alerji Uzmanı Doç. Dr. Fatih Çiçek, astımın çocukluk çağında sık görülen ve sosyal yaşamı etkileyen önemli bir hastalık olduğunu belirterek aileleri dikkatli olmaları konusunda uyardı.
Ülkemizde çocukluk çağı astımının görülme oranının %5 ila %10 arasında değiştiğini vurgulayan Doç. Dr. Fatih Çiçek, özellikle gece artan öksürük, efor sonrası nefes darlığı ve tekrarlayan solunum problemlerinin astımın önemli belirtileri olduğunu söyledi.
Çocuklarda Astımı Tetikleyen Faktörler
Çocukluk çağı astımının temelinde solunum yollarının hassasiyeti ve kronik enflamasyonu yatmaktadır. Astımlı çocukların bronşları, çevresel faktörlere karşı daha duyarlıdır ve birçok farklı etkenle tetiklenebilir. Doç. Dr. Fatih Çiçek, çocukluk çağı astımını tetikleyen başlıca nedenleri şu şekilde sıraladı:
- Ev tozu akarları, polenler, küf sporları, hayvan tüyleri gibi alerjenler
- Solunum yolu enfeksiyonları ve soğuk hava
- Hava kirliliği, sigara dumanı, kimyasal maddeler ve keskin kokular
- Koşma, gülme, ağlama gibi efor gerektiren durumlar
- Reflü ve bazı gıda alerjileri
Bu faktörler, astımlı çocuklarda nefes darlığı, hışıltılı solunum ve şiddetli öksürüğe neden olabilir. Özellikle soğuk havalar ve hava kirliliği, astım ataklarını daha sık hale getirebilir.
Astım Belirtileri Hangi Yaşlarda Farklılık Gösterir?
Astımlı çocukların şikayetleri, yaş gruplarına göre değişiklik gösterebilir. Doç. Dr. Fatih Çiçek, özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda bronşiolit ataklarının sık görüldüğünü ve bu yaş grubunda astım belirtilerinin bazen solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılabileceğini söyledi. Daha büyük çocuklarda ise efor kapasitesinde düşüş, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi belirtiler ön plana çıkıyor.
Astımlı çocukların şikayetleri genellikle dönemsel olarak ortaya çıkar ve ataklar arasında tamamen sağlıklı görünebilirler. Ancak gece artan öksürük, efor sonrası solunum sıkıntısı ve tekrarlayan bronşit atakları, astımın en yaygın belirtileri arasında yer alır.
Astım Tanısı Nasıl Konur?
Çocukluk çağı astımı, genellikle klinik belirtilere dayanarak teşhis edilir. Hastanın detaylı öyküsü ve muayenesi büyük önem taşır. Doç. Dr. Fatih Çiçek, tanı sürecinde şu testlerin yapılabileceğini belirtti:
- Solunum fonksiyon testleri
- Alerji testleri (cilt prick testi veya kan testleri)
- Eozinofil sayımı ve diğer laboratuvar testleri
Ancak her astımlı çocuğun alerjik olmaması nedeniyle alerji testlerinin negatif çıkmasının astımı dışlamadığına dikkat çekildi.
Astım Geçici Bir Hastalık mı?
Aileler tarafından en çok merak edilen konulardan biri de astımın kalıcı olup olmadığı. Doç. Dr. Fatih Çiçek, astımın seyrinin kişiden kişiye değişebileceğini belirterek şu bilgileri paylaştı:
- Semptomların başlangıç yaşı önemli bir faktördür. Daha ileri yaşlarda başlayan astım, genellikle kalıcı olma eğilimindedir.
- Genetik yatkınlık ve alerjik bünyeye sahip olmak, hastalığın uzun süre devam etme ihtimalini artırır.
- Sigara dumanına ve hava kirliliğine maruz kalmak, astım semptomlarını kötüleştirebilir.
Bazı çocuklarda ergenlik döneminde astım belirtileri hafifleyebilir veya tamamen kaybolabilir, ancak bu durum her hasta için geçerli değildir.
Astım Tedavisi ve Kontrol Yöntemleri
Astım tedavisinde temel amaç, atakları önlemek ve solunum yollarındaki enflamasyonu kontrol altında tutmaktır. Doç. Dr. Fatih Çiçek, astım tedavisinde iki temel ilaç grubunun kullanıldığını belirtiyor:
- Kontrol edici (önleyici) ilaçlar: Hava yollarındaki iltihabı azaltarak semptomların ortaya çıkmasını önler. Düzenli kullanım gerektirir.
- Semptom giderici (rahatlatıcı) ilaçlar: Ani gelişen solunum sıkıntısını hızlıca gidermek için kullanılır. Ancak sık kullanımı önerilmez.
Astımlı çocukların doktor kontrolünde uygun ilaçları düzenli kullanması, atakların önlenmesi açısından büyük önem taşır. Ayrıca bazı durumlarda alerjen immünoterapi (aşı tedavisi) de uygulanabilir.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gereklidir?
Astım atakları bazen evde uygulanan ilaçlarla kontrol altına alınamayabilir. Doç. Dr. Fatih Çiçek, şu durumlarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini belirtti:
- Evde verilen rahatlatıcı ilaçlara rağmen 1 saat içinde belirtilerde düzelme olmuyorsa
- Hızlı nefes alma, göğüste çekilme, hışıltılı solunum ve konuşma güçlüğü varsa
- Beslenme azalıyor, bilinç bulanıklığı ya da morarma (siyanoz) gelişiyorsa
- Rahatlatıcı ilaçlara 3 saatten daha kısa sürede tekrar ihtiyaç duyuluyorsa
Bu gibi belirtiler ciddi bir astım atağına işaret edebilir ve hastane koşullarında tedavi edilmesi gerekebilir.
Sonuç: Astımlı Çocuklar İçin Doğru Tedavi Önemli
Astım, doğru tedavi ve düzenli takip ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Doç. Dr. Fatih Çiçek, astımı olan çocukların sosyal hayatlarının kısıtlanmaması gerektiğini, uygun tedavi ile normal bir yaşam sürdürebileceklerini vurguladı.
